کیوان کاشفی در نشست فعالین اقتصادی کرمانشاه با دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق و با حضور مجازی رایزن اقتصادی ایران در عراق که امروز (۶ مرداد) برگزار شد، از نقش مهم بازار عراق به عنوان یکی از شرکای تجاری اصلی ایران یاد کرد و با بیان اینکه ۹۰ درصد صادرات ایران به مقصد عراق است، افزود: استان کرمانشاه نیز در این بین سهم ۳۰ تا ۵۰ درصدی از این صادرات را بر عهده دارد.
وی ادامه داد: بخشی از این صادرات کالاهای تولیدی استان کرمانشاه است و در سایر موارد نیز در مرزهای استان خدمات پایانه‌ای و حمل و نقل به تولیدات سایر استان‌ها ارائه می‌شود.
کاشفی سپس به مهمترین مشکلاتی که در زمینه تجارت با عراق با آن مواجهیم اشاره کرد و ادامه داد: روند صادرات به عراق بر خلاف دهه گذشته که عمدتا روند صعودی داشت اکنون نزدیک به سه سال است که در حد هفت، هشت میلیارد دلار و با احتساب صادرات گاز تا سقف ۱۰ میلیارد دلار باقی مانده است.
وی معتقد است، این ثبات صادرات در حالی ایجاد شده که دقیقا در همین سه سال با رشد قابل توجه نرخ ارز مواجه بودیم که باید بازخورد آن را در ارقام صادراتی می‌دیدیم.
رئیس اتاق کرمانشاه،مشکل دیگری که در زمینه تجارت با عراق وجود دارد را عدم هماهنگی بین استانهای داخل کشور دانست که همه آنها با عراق هم مرز هستند.
وی با تاکید بر لزوم رسیدن به دستورالعمل واحد در زمینه های مختلف از جمله حمل و نقل، بانک، تردد تجار و ...در استانهای هم مرز با عراق، اظهار کرد: اتاق بازرگانی کرمانشاه آمادگی دارد میزبانی نشستی با حضور روسای اتاق بازرگانی استانهای هم مرز با عراق و مسئولین مرتبط را بر عهده بگیرد تا شاهد برقراری هارمونی بین بخش‌های مختلف باشیم.
زمان برقراری حمل یکسره به عراق فرارسیده است
نکته دیگری که کاشفی به عنوان معضل تجارت با عراق از آن یاد کرد برقرار نبودن حمل یکسره بین ایران و عراق بود.
عضو هیات رییسه اتاق ایران با بیان اینکه این شیوه صادرات شامل تخلیه و بارگیری دیگر منسوخ شده است، افزود: متاسفانه هنوز در مرزهای ما تخلیه و بارگیری روزانه برای ۵۰۰ تا هزار کامیون صورت می‌گیرد و این امر باعث شده نیازمند هکتارها محدوده گمرکی و خدمات عمرانی متعدد باشیم.
وی با بیان اینکه اکنون زمان آن رسیده که موضوع حمل یکسره یکبار برای همیشه حل و فصل شود، افزود: پیوستن عراق به کنوانسیون تیر و شناخته شدن دو مرز خسروی و مهران به عنوان مرزهای ترانزیتی به عراق، بارقه امیدی را برای حمل یکسره از این دو‌مرز ایجاد کرده است.
وی معتقد است، برقراری حمل یکسره از این دو مرز می‌تواند برای اولین بار زمینه ترانزیت کالا را ظرف مدت سه روز از ایران تا سواحل مدیترانه فراهم کند.
عدم ثبات قوانین تجاری، سد رونق تعامل با عراق
کاشفی به مشکل دیگر صادرات با عراق اشاره کرد که عدم ثبات قوانین و مقررات تجاری بود و یادآوری کرد: این بی نظمی را در محدودیت‌های ناگهانی صادرات کالا به عراق، وضع تعرفه‌ها و ... خصوصا برای محصولات کشاورزی شاهدیم.
وی نتیجه این معضل را عدم امکان برنامه‌ریزی مناسب و ازدحام هزاران کامیون محصولات کشاورزی در مرزها در برخی مقاطع زمانی دانست.
کاشفی تاکید کرد: نیازمند ثبات این قوانین و مقررات برای تسهیل تجارت با عراق هستیم.
وی از محدودیتی که از داخل کشور برای صادرات برخی کالاها در نظر گرفته شده هم یاد و اظهار کرد: این در حالی است که در کشوری مانند عراق و حتی سوریه به شدت به این کالاها نیاز هست.
عضو هیات اتاق ایران با تاکید بر اینکه صادرات کالاهای ممنوعه باید برای دو کشور عراق و سوریه به صورت استثنا برداشته شود، عنوان کرد: این امر می‌تواند جهش صادراتی به عراق که نیازمند آن هستیم را رقم بزند.
تراز تجاری با عراق باید به تعادل برسد
وی در ادامه بر لزوم برقراری واردات از عراق هم تاکید کرد و گفت: هرچقدر واردات از عراق را افزایش دهیم هم رونق مرزها را شاهد خواهیم بود و هم قدرت چانه زنی ما افزایش خواهد یافت.
وی اظهار کرد: اگرچه این واردات برای همه کالاها میسر نیست، اما اکنون می‌توان در زمینه واردات سوخت، فرآورده‌های نفتی و ... فعالیت‌هایی را انجام داد.
موضوع دیگری که رئیس اتاق کرمانشاه بر آن تاکید کرد لزوم استفاده از ظرفیت‌های مرزی جدید رسمی استان کرمانشاه از جمله سومار، شوشمی و شیخ صله بود.
کاشفی با بیان اینکه زمانی تصور می‌شد مرز خسروی به جهت قدمتی که دارد هاب صادرات به عراق خواهد بود، اضافه کرد: اما در بلندمدت مرزهای بالا و پایین دست خسروی از جمله پرویزخان، مهران و ... نیز بار صادراتی قابل توجهی را به دوش کشیدند.
وی معتقد است سایر مرزهای استان نیز قابلیت متعددی برای دسترسی به بخش‌های مختلف بازار عراق دارد که باید از آن استفاده کرد.
رئیس اتاق کرمانشاه همچنین بر لزوم صدور ویزای طولانی مدت برای تجاری که با عراق کار می‌کنند و مدام با این کشور در رفت و آمد هستند تاکید کرد و افزود: اکنون برخی از سرمایه‌گذاران ما در اقلیم سرمایه‌گذاری کردند و نیازمند تردد مداوم هستند.
اتاق مشترک ایران و عراق، شتاب دهنده صادرات به عراق
عضو هیات رییسه اتاق ایران در پایان از فعالیت اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق به عنوان بزرگترین اتاق مشترکی که با بیش از ۳۰ کشور دیگر داریم یاد کرد و افزود: این اتاق می‌تواند شتاب‌دهنده رونق تجارت با عراق باشد.
کاشفی با بیان اینکه این اتاق مشترک طی دو، سه سال گذشته بازخورد فعالیتی چندان زیادی نداشته، ابراز امیدواری کرد با فعالیت دبیرکل جدید شاهد ارائه خدمات بهتری هم برای استانهای مرزی عراق و هم صادرکنندگان باشیم.
هدفگذاری صادرات ۲۰ میلیارد دلاری به عراق
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق از هدفگذاری برای صادرات ۲۰ میلیارد دلاری به عراق طی امسال و سال آینده خبر داد.
جهانبخش سنجابی در نشست با فعالان اقتصادی استان کرمانشاه از وضعیت کنونی تعاملات تجاری با کشور عراق یاد کرد و افزود: میزان صادرات ایران به عراق در سال گذشته بیش از هفت میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده و در برابر آن ۱۳۱ میلیون دلار واردات از این کشور داشتیم.
وی یادآور شد: آمارهای سال گذشته نشان می‌دهد تراز تجاری ایران و عراق بیش از ۹۵ به سمت صادرات بوده است.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق میزان صادرات سه ماه امسال به عراق را نیز بیش از دو میلیارد و ۳۴۰ میلیون دلار اعلام کرد که رشد ۵۴ درصدی را نسبت به سه ماهه سال گذشته نشان می‌دهد.
به گفته سنجابی این میزان رشد با احتساب صادرات گاز محاسبه شده و اگر صادرات گاز را نیز حذف کنیم ۱۹ درصد در سه ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد صادرات به کشور عراق داشتیم.
وی درباره تحلیل کالاهای صادراتی عمده به عراق نیز یادآور شد: بر اساس آمار سال گذشته، محصولات پتروشیمی و مواد نفتی با دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بیشترین سهم را از صادرات به عراق داشته است.
دبیرکل اتاق ایران و عراق سهم کالاهای صنعتی از صادرات به عراق در سال گذشته را یک میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار، سهم کالاهای کشاورزی و صنایع غذایی را یک میلیارد و ۷۴۰ میلیون دلار و سهم مواد معدنی و صنایع معدنی را یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اعلام کرد.
سنجابی از هدفگذاری برای صادرات ۲۰ میلیارد دلاری به کشور عراق طی امسال و سال آینده خبر داد و اظهار کرد: به نظر می رسد با پتانسیل ۴۰ تا ۶۴ میلیارد دلاری که در بازار صادراتی عراق وجود دارد بتوانیم این میزان صادرات را محقق کنیم.
سنجابی در ادامه از نقش قابل توجه کرمانشاه در صادرات به عراق نیز یاد کرد و افزود:می‌توانیم هدفگذاری اوج تعاملات اقتصادی با عراق را از کرمانشاه صورت دهیم.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق از سهم کرمانشاه از صادرات ایران به عراق یاد کرد که سالانه ۴۷ و ۵۱ درصد است و چند برابر استانهای از جمله خوزستان، ایلام، آذربایجان غربی و کردستان به عراق صادرات داریم.
وی با بیان اینکه زمانی ۵۰ درصد از صادرات ایران به عراق از مرز پرویزخان کرمانشاه صورت می‌گرفت، گفت: ۵۰ درصد دیگر سهم صادرات مربوط به ۱۴ مرز رسمی و بازارچه موقت دیگر کشور بوده است.
وی در ادامه بر لزوم توجه به واردات از عراق تاکید کرد و افزود: برای گسترش منافع دو طرف لازم است تراز تجاری را متعادل تر کنیم.
سنجابی معتقد است، برقراری واردات از عراق حتی به بازگشت ارز به کشور نیز کمک خواهد کرد.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق در ادامه از مهمترین چالش‌های تجارت بین دو کشور هم یاد کرد و افزود: یکی از مهمترین این موارد نبود حمل یکسره بین دو کشور است.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق معتقد است این مشکل تا زمانی که منافع دو طرف از کارگران مرزها گرفته تا کامیون ها و ... مد نظر قرار نگرفته محقق نخواهد شد.
سنجابی استفاده از ظرفیت شرکت‌های بین المللی حمل و نقل را راهکاری برای حل این مشکل دانست.
سنجابی سپس از برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های کرمانشاه در عراق نیز استقبال کرد و افزود: آمادگی پیگیری برای برپایی این نمایشگاه را داریم.
وی همکاری اتاق بازرگانی کرمانشاه برای برگزاری این نمایشگاه را ضروری دانست و افزود: در این نمایشگاه باید غرفه‌هایی از استانهای مقصد در عراق نیز وجود داشته باشد.
موضوع دیگری که سنجابی به آن اشاره کرد لزوم توجه به ظرفیت حوزه آی تی در صادرات به عراق بود و از پیگیری برای راه‌اندازی کمیسیون فناوری اطلاعات در اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق خبر داد.
سنجابی اضافه کرد: در حوزه خدمات فنی و مهندسی نیز ظرفیت‌های زیادی برای کار کردن در عراق وجود دارد و ما رقم صادرات ۴ میلیارد دلار در این حوزه را نیز به ثبت رساندیم.
وی همچنین از ظرفیت راه‌اندازی شهرک صنعتی مشترک ایران و عراق نیز یاد کرد و ادامه داد: تصویب منطقه آزاد تجاری قصرشیرین می‌تواند مسیر راه اندازی این شهرک را تسهیل کند.
وی معتقد است پیگیری راه‌اندازی این شهرک می‌تواند اولویت دوم یا سوم روابط تجاری ما با عراق باشد.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق سپس به موضوع رفع تعهدات ارزی که مسائلی را برای صادرکنندگان ایجاد کرده نیز اشاره کرد و افزود: در زمینه بازگشت ارز باید تا حدودی به حاکمیت حق بدهیم.
وی با بیان اینکه ۲۱ درصد از درآمد ارزی ایران از کشور عراق تامین می‌شود، خاطرنشان کرد: قطعا چشم‌پوشی از این میزان ارز ممکن نیست.
سنجابی معتقد است اگر درآمدهای ارزی کشور کاهش پیدا کند ممکن است برای واردات برخی از کالاهای اساسی با مشکل مواجه شویم.
وی در پایان از تدوین سند اولویت‌های پژوهشی برای توسعه تجارت با کشور عراق با همکاری مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نیز خبر داد و از فعالان اقتصادی و تجار خواست پیشنهاداتی که در این زمینه دارند ارائه دهند.
لزوم رویکرد صادراتی جدید در قبال عراق
رایزن اقتصادی ایران در عراق با بیان اینکه بازار صادراتی عراق دیگر مانند سال ۲۰۰۳ نیست، گفت: همزمان با تحولات اقتصادی عراق ما هم باید رویکرد صادراتی جدیدی در پیش بگیریم.
عبدالامیر ربیهاوی در نشست با فعالان اقتصادی استان کرمانشاه که امروز( ششم مرداد) برگزار شد با بیان اینکه امروز بازار عراق با سال ۲۰۰۳ بسیار متفاوت است، اظهار کرد: در سال‌های اولی که تعاملات تجاری با عراق را از سر گرفتیم، این کشور نیاز شدیدی به کالاهای ایرانی داشت، اما هرچه پیش رفتیم تعاملات اقتصادی با این کشور نقش و رنگ دیگری گرفت.
وی گفت: امروز که در سال ۲۰۲۱ قرار داریم بازار صادراتی عراق با سالیان گذشته بسیار متفاوت شده و این کشور انتظارات بسیار متفاوتی از همسایه‌ها و شرکای تجاری خود دارد.
رایزن اقتصادی ایران در عراق نتیجه این تحولات بازار عراق را محدودیت‌هایی دانست که گاه و بیگاه این کشور برای واردات کالاها در نظر می‌گیرد.
ربیهاوی با بیان اینکه تحولات بازار عراق از چند عامل مهم منشا می‌گیرد، خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین این موارد محدودیت‌های بودجه کشور عراق است.
وی ادامه داد: از آنجایی‌که ۹۵ درصد بودجه عراق از نفت تامین می شود و با توجه به کاهش قیمت نفت، این کشور نیز مجبور است ذخایر ارزی خود را برای واردات محدود کند.
رایزن اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در عراق تلاش برای خودکفایی خصوصا در محصولات کشاورزی را نیز از دیگر دلایل کشور عراق برای محدود کردن واردات برخی از کالاها دانست و عنوان کرد: به علاوه عراق از این طریق سعی در ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری خود دارد.
وی با بیان اینکه رقبای تجاری ایران در بازار عراق نیز طی چهار، پنج سال اخیر تغییر کرده‌اند، افزود: در گذشته تنها چین، ترکیه و چند کشور محدود رقیب ما بودند، اما اکنون کویت، اردن، عربستان، امارات و ... نیز به این رقبا اضافه شده‌اند.
رایزن اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در عراق معتقد است، عراق نیز با توجه به عرب زبان بودن برخی از این رقبا، تعاملات تجاری با آنها را مورد اقبال قرار می دهد.
ربیهاوی تغییر سلایق مصرف‌کنندگان در بازار عراق را نیز از دیگر دلایل تحولات بازار صادراتی این کشور دانست و اظهار کرد: از سوی دیگر بازاریابی سایر رقبای ما نیز در این کشور با جدیت صورت می‌گیرد.
وی ادامه تعاملات تجاری با عراق با وجود این تحولات را نیازمند رویکرد صادراتی جدید دانست و عنوان کرد: یکی از مهمترین رویکردهایی که باید در زمینه تعامل با عراق مدنظر قرار دهیم، برقرار حمل یکسره از مرزهای خسروی و مهران است.
ربیهاوی با اشاره به اینکه عراق این دو مرز را به عنوان مرزهای ترانزیتی انتخاب کرده، خاطرنشان کرد: به نظر می رسد در اواخر ماه میلادی جاری قوانین و مقرراتی که برای ترانزیت از این مرزها در نظر گرفته شده، اجرایی شود.
وی سپس بر لزوم برقراری واردات از کشور عراق برای متعادل شدن تراز تجاری دو کشور تاکید کرد و یادآور شد: اکنون تراز تجاری ما با عراق ۹ میلیارد دلار به نفع صادرات است.
وی تاکید کرد: اگرچه عراق به برخی از کالاهایی که ما به آن نیاز داریم اجازه واردات نمی‌دهند، اما واردات برخی از کالاهای محدود را می‌توانیم انجام دهیم.
وی همچنین از پیگیری برای صدور ویزا با اعتبار یکساله برای تجار و سرمایه‌گذاران ایرانی که با عراق تعامل دارند، نیز خبر داد.