شهرستان کرمانشاه با وسعت تقریبی 8547 کیلو متر مربع به عنوان شهرستان مرکز استان دارای اهمیت استراتژیک می باشد به صورتی که بعد مسافت از این شهر تا مرز خسروی ( کشور عراق ) تا مرکز استان کردستان ، تا مرکز استان همدان و تا مرکز استان لرستان ( از طریق شهرستان هرسین و نور آباد ) با اندکی تفاوت تقریباً به یک اندازه است. این شهرستان دارای چهار بخش ،سیزده دهستان و 815 روستا و جمعیتی بالغ بر 970362 نفر است .
شهر کرمانشاه در 34درجه و 19 دقیقه عرض شمالی و 47 درجه و 7 دقیقه طول شمالی نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است. این شهر به لحاظ قرار گرفتن در جلگه وسیع و حاصلخیز ماهیدشت و در کنار ه رود قره سو در موقعیت جغرافیایی خاصی قرار گرفته که زمینهای کشاورزی پر بازده آن بر اهمیت فوق العاده آن می افزاید .
پیشینه تاریخی :
این شهر به لحاظ تاریخی ازدوران باستان به عنوان دروازه ورودی آسیا به جلگه معروف بین النهرین بوده است. دلیل این ادعا همانطور که در متون تاریخی نیز آمده است، وجود بزرگترین راه ارتباطی میان فلات ایران ، چین و هندوستان با ساکنان بین النهرین است که به این راه اصطلاحاً شاهی نیز گفته می شود .
این سرزمین بواسطه همجواری با تمدنهای اقوام عیلامی و کاسی ها از یک سو و تمدن مردم بین النهرین از سوی دیگر موقعیتی تقریباً منحصر بفرد داشته است .
آب و هوا:
آب و هوا شهرستان کرمانشاه بواسطه قرار گرفتن در دامنه سلسله جبال بیستون و سفید کوه دارای آب و هوائی با اقلیمی نیمه خشک و استپی خنـک است . همانطـور کـه اشــاره شده است رودخانه های راز آور ، مرگ ، قره سو و گاماسیاب که از رودهای نسبتاً پر آب این شهرستان هستند ازسرشاخه های رودخانه بزرگ سیمره و سپس کرخه محسوب میشوند.کوههای عمده شهرستان عبارتند از بیستون ، پرآو که در شمال شرقی شهر کرمانشاه قرار دارند و سفید کوه که در جنوب شرقی شهر واقع شده است و غار پرآو که شهرت جهانی دارد یکی از بزرگترین غارهای دنیاست در کوه پرآو واقع شده است..
وضعیت اقتصادی:
میزان اراضی کشاورزی شهرستان کرمانشاه تقریباً 273 هزار هکتار است. از این میزان 58 هزار هکتار آن آبی و مابقی دیمی می باشد. اراضی کشاورزی این شهرستان از نظر درجه بندی درجه یک و دو محسوب میشوند که شامل دشتهای ماهیدشت ، بان در بند ، میان دربند بیلوار، درود فرامان می باشد.
زمینهای زراعی دشتهای موصوف علاوه بر رودخانه هایی که ذکر شد بوسیله سرابهای سراب نیلوفر ، سراب یاوری ، سرابله ، سراب خضر زنده ، سراب خضر الیاس ، سراب کاشنبه ، سراب سبزعلی ،سراب ورمنجه ، سراب سور کال ، سراب چقا ماران بی ابر ، سراب ماراب ، سراب قلعه قیسوند ، سراب قلعه محمد حسن خان ، سراب میر احمد ، سراب شاه حسینی ، سراب طاق بستان و چندین قنات و چشمه پر آب دیگر مشروب میشوند ، همچنین با توجه به تنوع محصولات کشاورزی ایجاد صنایع تبدیلی از قبیل کارخانجات وواحد های صنایع غذایی ، ظرفیتهای بالقوه فراوانی است که بایستی با سعی و تلاش و پیگیریهای مجدانه مسئولین این امر تحقق یابد .در محدوده شهرستان کرمانشاه قریب به 117000 هکتار عرصه جنگلی و 161320 هکتار عرصه های مرتعی و منابع طبیعی وجود داردو بر اساس آمارهای غیررسمی موجود 354473 رأس انواع حیوانات اهلی شامل گاو ، گوسفند و بز در جنگلها و مراتع موصوف تعلیف می کنند.
صنعت و تولید ( اقتصادی ) :
در حوزه شهرستان کرمانشاه دو شهرک صنعتی وجود دارد که بیش از 256 واحد صنعت و تولیدی در آن احداث شده است . این شهرستان به لحاظ نیروی کار ارزان می تواند فعالیت صنعتی چشم گیر ی داشته باشد ، این امر در صورتی تحقق می یابد که این نیروی کار از نظر فنی تربیت شده و در رشته های مختلف مهارت کافی پیدا کند.
مذهبی و فرهنگی :
در سطح شهر کرمانشاه تعداد 76 باب مسجد ،11 باب کانون فرهنگی ، 8 واحد کتابخانه عمومی وجود دارد .
از شعراء و محققان بنام در غرب کشور آقای هادی ارفع ،از خوشنویسان شادروان میرزا کلهر و امیر خانی و حضرت آیت اله نجومی را می توان نام برد. نویسنده مشهور این دیارعلی محمد افغانی ، عبدالعلی اوسطا ، اسداله امجدی ،علی الماسی جهانشاه هستند . سلطانی ، جلال الدین کزازی و بهزاد رادر دامان پر مهر خود پرورده است .خصائل نیکو جوانمردی مهمان نوازی و احترام گذاردن به آداب و رسوم و سنن محلی قومی در فرهنگ اصیل کرمانشاه ریشه دارد.
بهداشت و درمان :
در شهرستان کرمانشاه تعداد قریب به 182 پایگاه بهداشتی درمانی وجود دارد که تعداد 29 واحد بهداشتی درمانی شهری و تعداد 153 واحد خانه بهداشت روستا ئی امورات بهداشتی درمانی اهالی را بر عهده دارند .
معرفی ظرفیت ها ونقاط قوت شهرستان:
ظرفیت بالای کشاورزی خصوصاً باغداری ، دامپروری ، پرورش ماهی ، تولید صیفی جات و سبزیجات و از همه مهمتــر با عنــایت بــه موقعیت بسیارمناسب جغرافیایی و آب و هوائی، بازارچه های مرزی خسروی و پرویز خان و استعداد بالای مردم این دیار در کارتجارت، استعداد ایجاد منطقه آزاد تجاری را دارا می باشد وازنقاط قوت این شهرستان وجود مردمانی مدنی و با فرهنگ بسیار غنی شهر نشینی و روحیه خوب همکاری وزیر ساخت های شهری جهت پذیرائی از مهمانان و زوار عتبات عالیات نظیر هتل ها ومهمانسراها و زائر سراهای متعدد می باشد
شهر کِرمانشاه(به کردی کرماشان) مرکز استان کرمانشاه و نیز مرکز شهرستان کرمانشاه در این استان است. کرمانشاه، هفتمین شهر بزرگ ایران پس از تهران، مشهد، شیراز، اصفهان، تبریز و اهواز قرار دارد و در استان کرمانشاه واقع شده‌است. جمعیت این شهر(بدون حومه) بر طبق برآوردهای آماری سال 2005 [1] حدود 766706 نفر بوده و از لحاظ آب و هوایی جزو مناطق معتدل کوهستانی قرار می‌گیرد.
کرمانشاه مرکز غرب کشور است و به مادرشهر کردها شهرت دارد. کرمانشاه که از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران است به دلیل قرارگیری در تقاطع دو محور شمال به جنوب و شرق به غرب و نیز همجواری با عراق و واقع شدن بر سر راه کربلا و بغداد از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است. سه رودخانه ی قره سو (خوره سو)، آبشوران و چم بشیر در کرمانشاه جریان دارند.
مردم این شهر به گویش‌های گوناگون زبان کردی (کرمانشاهی، کلهری، لکی، جافی ) و نیز به زبان فارسی سخن میگویند.
كرمانشاه در دوران پيش از تاريخ
كرمانشاه از لحاظ بقايای سكونتهای پيش از تاريخ يكی از مناطق بسيار غنی و مهم در ايران و غرب آسيا است. قديمیترين آثار سكونت بشر در كرمانشاه مربوط به پارينه سنگی قديم است كه شامل چند تبر دستی سنگی است كه در منطقه گاكيه و غرب هرسين يافت شده است.اين آثار دستکم حدود 200 هزار سال قدمت دارند. آثار مهمی از دوران پارينه سنگی در غارهای كرمانشاه كشف شده است كه مربوط به دورههای پارينه سنگی ميانی، جديد و فراپارينه سنگی است. نخستين غاری كه در ايران كاوش شد در بيستون كرمانشاه قرار دارد كه تنها بقايای استخوانی انسان نئاندرتال در ايران در آن كشف شده است. آثار سكونت نئاندرتالها همچنين در ساير غارهای بيستون چون غار مر تاريك و غار مر آفتاب كشف شده است. در غارهای شمال شهر كرمانشاه مثل قبه و دو اشكفت نيز ابزار هاي سنگی اين دوره يافت شده است.از دوره پارينه سنگی جديد و فراپارينه سنگی نيز آثاری در غارهای مرخريل و كوليان كشف شده است. از كهنترين آثار سكونت روستا نشينی اوليه در غرب آسيا چندين مكان در اطراف كرمانشاه قرار دارند كه از ميان آنها میتوان به گنجدره در غرب هرسين و سراب و آسياب در شرق كرمانشاه اشاره كرد. گفتنی است كه قديميترين مدارك اهلی كردن بز در تپه گنج دره شناسايی شده است كه نتايج مطالعه آن اخيرا به وسيله پرفسور مليندا زيدر در نشريه معتبر ساينس منتشر شد. در ضمن بايد خاطر نشان شد كه مردم و ساكنين اين منطقه مادهاي اصيلي هستن كه در گذشته به طوايف آمادي ملقب بوده اند و طي ساليان زياد با وجود اقوام ديگر به دليل شرايط منطقه اي بكر مانده بودند.
ریشهٔ نام
نام کرمانشاه از دوره ساسانیان بر این شهر گذارده شده‌است. در دوران اسلامی این شهر را «قره میسین» می‌خوانده‌اند. در یک مکتوب نام کرمانشاه را نخست لقب بهرام کرمانشاه (بهرام چهارم) نوشته‌اند از این رو که پیش از شاهی فرمانروای کرمان بوده‌است. پس از پادشاهی او به افتخارش نام این شهر را کرمانشاه گذاشتند. در کتب قدیم که به زبان کردی است شهر کرمانشاه را {(مای)~ (ماد)} گفته‌اند. دکتر میرجلال‌الدین کزازی، پژوهشگر، با این استدلال که «پادشاهان ساسانی در هر مکانی که حکومت بوده‌اند، بنایی به یادگار گذاشته‌اند، حال آن که در کرمانشاه چنین بنایی وجود ندارد» نوشته این مکتوب را رد می‌کند. ازین رو بسیاری بر این عقیدهاند که این واژه احتمالا از همان واژه کرمانج مشتق گردیده است. هنوز در بسیاری از مناطق این استان، کرمانشاه را «کرماشان» می‌خوانند. به احتمال زیاد ریشهی نام کرمانشاه، کرمانج، کرمانجان و کرماشان است.
در سالهای نخستین پس از انقلاب 57 نام این شهر را «باختران» گذاشتند تا این که بعد از اعتراض مردم استان دوباره نام پیشین و تاریخی کرمانشاه (کرماشان) را بر آن بازگرداندند. واژه کرمانشاه از زمان قاجاریه در مکاتبات دیوانی عنوان شده‌است.
دانشگاه‌های کرمانشاه
دانشگاه رازی کرمانشاه
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
دانشگاه صنعتی کرمانشاه
دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه دانشگاه امام خميني
دانشگاه پیام نور واحد کرمانشاه
موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه
دانشگاه علمی کاربردی واحد کرمانشاه
شعر و ادبیات
علی محمد افغانی
یدالله بهزاد (یدالله ایوانی)
علی اشرف درویشیان
میرجلال الدین کزازی
ابوالقاسم لاهوتی
رحیم معینی کرمانشاهی
تمکین کرمانشاهی (کریم تمکین)
محمدباقر مومنی
غلامرضا رشید یاسمی
کیوان سمیعی
محمدجواد محبت
شاهمراد کرمانشاهی (شامی کرماشانی)
محمدباقر میرزا خسروی
اردشیر کشاورز
دوریس لسینگ
منصور یاقوتی
محمدعلی سلطانی
صالح حسینی
عمادالدین دولتشاهی
الماس‌خان کنوله‌ای
علی اشرف نوبتی (پرتو کرماشانی)
رضا موزونی
یدالله عاطفی
فریبا کلهر
اسدالله خان امجدی
پرویز بنفشی
علی رسولی
محمد حدیدی(م.آریا)
ملا پریشان دینوری
اسماعیل زرعی
فریاد شیری
علی الفتی
هوشنگ حسینی
فرهاد حیدری گوران
محمدرضا عطایی
اصغر واقدی
احمد عزیزی
دکتر احمد خان زنگنه
باقر هاشمی پور
میترا یاقوتی
علیرضا گودرزی
بیژن ارژن
شیدا کرمانشاهی
صالح ماهیدشتی
سید مهدی ازهر
اصغر اردبیلی
آرش آذرپیک
احمد بم سعدی
عليرضا سنجري نيا
جليل وفا
عزت ا... زنگنه
رشيد ياسمي
رحيم معيني كرمانشاهي
كيوان سميعي
نقاشی و گرافیک
عبدالحسین محسنی کرمانشاهی
ایرج هندسی
منصور چهره‌پرداز
عطاالله ذینوری
هانیبال الخاص
علی اصغر معصومی
فرزاد ادیبی
مزدک شکری کیانی
محمد مظفری
هانا هاشمی
سعيد احمدي فر
علیرضا الهی
ناصر خاورزاده
معصومه جلیلی
کاترین صباغیان
خوشنویسی
میرزا رضا کلهر
آیت الله سید مرتضی نجومی
عبدالله جواهری
کیخسرو خروش
موسیقی
شهرام ناظری
منوچهر طاهرزاده
اسماعیل مسقطی
تهمورس پورناظری
کیخسرو پورناظری
حافظ ناظری
سید خلیل عالی نژاد
علی اكبر مرادی
کیهان کلهر
مانی آقاملایی
مجتبی میرزاده
محسن نفر
عبدالرضا تنهایی
استاد یدالله طاهرزاده
دکترحمیدرضا طاهرزاده
استاد فریدون حافظی
استاد حبیب اله خان حافظی( مظلوم علیشاه)
آرشام خرسندپور
عباس محمدی
آرش صمیمی
محمد رضا دارابي
سيد امرا...شاه ابراهيمي
عکاسی
بهمن زارعی
کامران شریفی
بابک صدیقی
سهیل سلیمانی
حسین عیسی‌حاج
مجید پاکرای
فریبرز یزدان شناس
مازیار حیرتی
موزه ها
موزهٔ تاریخ طبیعی
موزهٔ خط و کتابت
موزهٔ مردم شناسی(واقع در تکیه معاون الملک)
موزهٔ منطقه‌ای غرب کشور(در دست ساخت)
موزه ی ورزش
موزه ی پست
صنايع
مهم ترین صنایعی که هم اکنون در کرمانشاه فعالیت می کنند به شرح زیر است:
پالايشگاه نفت
مجتمع پتروشيمي کرمانشاه
کارخانه سیمان غرب
کارخانه های قند
کارخانه شیر و فراورده های لبنی بیستون(خصوصی)
کشت و صنعت ماهیدشت(خصوصی)
كارخانه خانه سازي ايثار كرمانشاه(مجتمع عظيم قطعات بتني)
كارخانمه روغن نازگل(بزرگترين توليد كننده روغن خوراكي در جهان تا سال 2005)
كارخانه ذوب آهن غرب (توليد كننده انواع پروفيل تنيده شده و سرد)
پالايشگاه نفت جديد( اناهيتا )
کرمانشاه در گذشته دارای 12سالن سینما(مولن روژ،رکس،مهتاب،ایران،متروپل،باربد،بهمن،شهر فرنگ،آتلانتیک،شهر تماشا،صحرا،فرهنگ) بود که پس از پیروزی انقلاب این سالن‌ها متروکه شدند و یا تغییر کاربری دادند. در حال حاضر از میان پنج سینمای شهر کرمانشاه دو سینما(صحرا و شهر تماشا) تعطیل هستند. سینما استقلال(شهر تماشا) پس از آن‌که در سال 1384 توسط صاحب اصلی‌اش از حوزه هنری بازپس گرفته شده تعطیل است. سینما صحرا نیز که در شهرک دولتآباد قرار دارد به صورت مخروبه‌ای تحت تملک شخصی قرار دارد.
نشریه ها
هفته نامه ها:
باختر ، آوای کرمانشاه ،صدای آزادی ،غرب ، نقد حال ، کرمانشاه ، کرمانشاه1400 ، ندای جامعه(ده نگی کومه له گه) ، بیستون ، ابوذر ، بازی دراز ، صفیر غرب
پارک‌ها
مجموعه پارکهای طاق ووسان (طاق بستان)(پارک شرقی - پارک غربی،پارک کوهستان)، پارک شاهد، پارک لب آو (لب آب یا 15 خرداد)، پارک لاله، پارک شار(شهر)، پارک شیرین، پارک فانفار (شهربازی)، پارک جانبازان و پارک معلم
مساجد تاریخی
مسجد عمادالدوله
مسجد حاج شهباز خان
مسجد آیت الله بروجردی
مسجد چهلستون(جامع)
مسجد شافعی ها
مسجد دولتشاه
مسجد شاهزاده
مسجد نواب
آثار پيش از تاريخ
گاكيه
غار دو اشكفت
غارهاي بيستون
غار قبه
غار كل داوود
غار ورواسي
پناهگاه وركيني
غار كوليان
غار وزمه
پناهگاه يوان
آوي خر
تپه گنج دره
تپه سراب
تپه آسياب
تپه چيا جاني
تپه تووه خشكه
تپه ورگر
آثار تاریخی
طاقبستان
غار قوری قلعه
تکیه معاون الملک
مجموعهٔ بیستون
تکیه بیگلر بیگی
پل کهنه
قلعه کهنه
بازار کرمانشاه
ساختمان سابق استانداری کرمانشاه
ساختمان و سردر شهرداری کرمانشاه
خانه ی خواجه باروخ (خانهٔ رنده کش)
مدرسهٔ کزازی
گورستان پارتی
کاروانسرای فیض آباد
مسجدعمادالدوله
مسجدحاج شهبازخان
کلیسای ارامنه
مسجدجامع
ساختمان کنسولگری انگلیس(شهرداری)
هتل بیستون
خانقاه خاکسار
قیصریه
خانه كنجوري ها
سوغات و صنایع دستی
روغن کرمانشاهی، نان برنجی، کاک، نان خرمایی،عسل شاهو،رب انار پاوه، گلیم،گیوه،جاجیم، انواع آلات موسیقی، چرم، ترخینه، کلاه پشمی ،خورشت خلال
،انجير ريجاب ،چاقوي كرند،گليم هرسين
جستارهای وابسته
کردها
زبان کردی
موسیقی کردی
رقص کردی
مشاهیر کرمانشاه
تاریخ کرمانشاه
کوه های کرمانشاه
رودهای کرمانشاه
کلانشهرهای ایران
ايل كاكاوند
ایل کلهر
ایل زنگنه
ایل سنجابی
ایل گوران
- شما اینجا هستید:
-
صفحه نخست
-
درباره کرمانشاه
- معرفی شهر کرمانشاه