استان ديالي در يك نگاه:
- مركز استان: بعقوبه
- شهرهاي بزرگ: خالص، المقداديه، خانقين، بلدوز ومندلي
- مساحت:  19292كيلومترمربع (حدود 4% مساحت كشور عراق)
-جمعيت: 1561000 نفر (حدود 5% جمعيت كشور عراق)
- نيروي كار:  872هزار نفر
- مرز بين المللي: ايران (استان كرمانشاه)
- صنايع اصلي: كشاورزي (مركبات، انواع خرما، غلات) پرورش ماهي و دامپروري

استان ديالي
استان ديالي از استان هاي مركزي عراق محسوب مي شود كه در شرق آن كشور و حاشيه شرقي رودخانه دجله واقع شده است.
استان ديالي از شمال با استان سليمانيه، از شمال و غرب با اســـتان صلاح الدين از جنوب با استان واسط، از جنوب غرب با استان بغداد و از شرق با استان كرمانشاه ايران مجاور است.

اين استان از 5 شهرستان و 16 بخش تشكيل شده است. استان ديالي در 57 كيلومتري بغداد پايتخت عراق قرار دارد كه اين موضوع، مزيت ها و مشكلات خاص خود را بوجود آورده است.از گذشته هاي دور، ديـالي دروازه ي مهـم و حــياتي بغـــداد به حساب مي آيد.

- آب و هوا:
استان ديالي داراي تابستان هاي گرم و زمستان هاي سرد مي باشد و اختلاف دما در شب و روز و تابستان  و زمستان بسيار محسوس است.

- منابع طبيعي:

1- انرژي: ميادين نفت و گاز متعددي در ديالي وجود دارد. ميدان گازي المنصوريه از بزرگترين وبا كيفيت ترين ميدان هاي گازي عراق به حساب مي آيد. ساير ميدان هاي نفتي اين استان عبارتند از: كميره، جلابات، الخشم الاحمر و نادومان.

در شهرستان خانقين تعدادي از قديمي ترين ميدان هاي گازي و نفتي عراق قرار دارد كه مهمترين آنها ميادين منطقه "نفت خانه" است كه نفت آن توسط لوله با عبور از سلسله جبال حمرين و با گذر از شهرستان بلدروز در نهايت به پالايشگاه نفت الدوره منتقل مي گردد.

2 - آب: در استان ديالي آب هاي سطحي و بويژه دو درياچه حمرين و العظيم وجود دارد و همچنين تعدادي رودخانه از قبيل دجله، ديالي و العظيم نيز در آن جاري است.

 3 - معادن: معادن مختلفي از قبيل معدن سولفات پتاسيم منطقه ديالي در استان ديالي وجود دارند.
 

- راه و شبكه حمل و نقل:
استان ديالي حلقه ارتباطي جاده هاي اصلي است كه شمال عراق را به جنوب و شهرهاي شمالي را به بغداد متصل مي نمايد. همچنين كوتاه ترين جاده بين المللي به طول 960 كيلومتــر كه تهران را به بغداد متصـــل مي نمايد، از اين استان عبور مي كند.
در استان ديالـــي علاوه بر فرودگاه "ابن فرنانس" در شمال بعــــقوبه، 3 فرودگاه ديگر نيز جهــــــت پروازهاي محــلي در المـــنصوريه، العظيم و بني اســــــد وجود دارد.
استان ديالي كريدور تجارت كشورهاي آسياي ميانه با ساير استان هاي عراق به حساب مي آيد.

- ارتباطات:
علاوه بر شبكه خطوط تلفن ثابت، شبكه هاي مخابراتي مدرن از قبيل: آسياسل، زين و كورك، تمامي شهرها و بخش هاي استان ديالي را پوشش مي دهند.

- گردشگري:
مناطق زيارتي، گردشگري و تفريحي متعددي در استان ديالي وجود دارد كه مهمترين آنها: درياچه حمرين، منطقه الصدور، سد قزانيه و سد العظيم مي باشند. استان ديالي مسير اصلي عبور زائرين كشورهاي ايران، افغانستان و پاكستان است.

زيارتگاه هاي متعدد مذهبي و تاريخي در مقداديه، بلدروز، تل اسمر، اشنوناو نهروان وجود دارند كه فـــــضاي مناسبي را براي توريسم ديني مهيا مي سازند.

- آموزش و پرورش:
تعدادي دانشگاه دولتي و خصـــوصي در اســـتان هاي ديالي وجود دارد كه دانشــكده هــا و مـــراكز پژوهــشي علـــمي را شامل مي گردد.
دانشكده هاي پزشكي، دامپزشكي، مهندسي، علوم، اقتصاد، حقوق، كشاورزي، تربيت بدني و مراكز آموزشي و مدارس فني حرفه اي بخشي از تشكيلات دانشگاه دولتي ديالي را تشكيل مي دهند كه حدود 12 هزار دانشجو را آموزش مي دهد.
حدود 43% كل دانشجويان اين دانشگاه را دختران تشكيل مي دهند. تعداد 1072 واحد تحــت پوشــــش آموزش و پرورش استـــان ديالي فعاليت مي نمايند.

- بهداشت:
در استان ديالي 9 بيمارستان دولتي و 4 بيمارستان خصوصي و 93 مركز بهداشت و تعدادي كلينيك تخصصي فعاليت دارند.

- بانك:
14 بانك دولتي و 5 بانك خصوصي در استان ديالي فعاليت مي كنند.

- شركت هاي بيمه:
تنها يك شركت بيمه در اين استان فعاليت دارد.

آشنايي با شهرهاي مهم استان ديالي

-1 شهرستان بعقوبه:
شهرستان بعقوبه كوچك ترين شهرستان از لحاظ مساحت و در عين حال متراكم ترين آنها به شمار مي رود كه به تنهايي 40% جمعيت اين استان (حدود 550 هزار نفر) را تشكيل مي دهد.
از مهــم ترين بخـــش هاي بعقوبه مي توان به: بخـــش بني سعد، كه به توليد انواع ســـبزيجات، ميوه و همچنــــين پرورش دام مشـــهور اســـــت، بخـــش العبـــاره، كــه در حاشـــيه رودخانه هاي ســـاريه (خريسان) و ديالي قرار گرفته اســـت و به داشـــتن باغ هاي خرما و مركبات معروف است، بخــــش الأدب، شهر شـــعر و ادبيــــات و باغ هاي گوناگون، بخش كنعان، كه در حومه آن كارخــــانه ها و انواع واحدهاي توليدي و صنعـــتي، مزرعه ها و همـــچنين واحدهاي پرورش دام و طيور قرار گرفته اســـت، بخش تحـــرير، كه به دليل تراكم بسيار زياد جمعيت در آن به "جمهوري چين" نيز معروف است و همـــچين بخش هاي مفرق، كوي معلم ها، كاطون، بعقوبه جديد، سراي، تكيه و منجره اشاره كرد.

-2 شهرستان خانقين:
دومين شهرستان از نظر مساحت (پس از شهرستان بلد روز) به شـــمار مي رود كه حدود 110 هزار نفر در آن ساكن هستند. از مهمترين بخش هاي آن مي توان به جلولاء، قره تپه و سعديه اشاره كرد.
اين شهرستان به داشتن باغ هاي خرما، كشت محصولات زراعي استراتژيك مانند گندم و جو، همچنين سبزيجات و بتازگي كشت پسته نيز مشهور است.

-3 شهرستان مقداديه:
اين شهر بنام شهربان نيز معروف است كه گفــته مي شـــود از نام دختر "كسري" پادشاه ايران (شهربانو) گرفته شده است كه در آن دوران در اين شهر اقامت داشت. مقداديه از نظر مساحت سومين و با 350 هزار نفر جمعيت، دومين شهر استان ديالي به شمار مي رود.
اين شهر به داشتن باغ هاي انار، مركبات و خــرما مشـهور اســـت. رود "شاخه" از ميان آن عبور مي كند. مهمترين بخش هاي آن نيز "وجيهيه" و "ابي صيدا" مي باشد.

-4 شهرستان خالص:
جمعيت آن 185 هزار نفر مي باشد. در قديم "تلتاوه" نام داشت و به كشت انواع محصولات زراعي مخصوصاً در مناطق منصوريه و عظيم مشهور است. اين شهر گذرگاه مهم و حلقه اتصالي استان ديالي به استان هاي صلاح الدين، كركوك، اربيل و موصل را تشكيل مي دهد.
اين منـــطقه به دليـــــل وجود زمين هاي وســيع و حاصلــخيز، منطقه اي مناسب جهت انجام سرمايه گذاري در بسياري از پروژه هاي صنعتي و كشاورزي و همچنين ايجاد نمايشگاه و منطقه آزاد تجاري به شمار مي رود.

-5 شهرستان بلدروز:
بزرگترين شهرستان از نظر مساحت به شمار مي رود كه در حدود 100هزار نفر در آن سكونت دارند. بلد روز به كشت برنج، محصولات جاليزي و سبزيجات و همچنين پرورش دام مشهور است.
برخي واحدهاي صنعتي مانند كارحانه هاي توليد آجر در آن شهر به فعاليت مشغول هستند.
مندلي يكي از منطق مهم اين شهر را تشكيل مي دهد.

{gallery}diyali{/gallery}