.

دکتر سیامک آزادی، معاونت فن آوری مرکز رشد جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه و متولی تهیه این پیش نویس به بیان مطالبی پرداخت.

وی گفت: طرح پژوهشی تدوین سند توسعه تجارت خارجی استان کرمانشاه جهت ارائه پیشنهاداتی در راستای بهبود حوزه تجارت خارجی استان با همراهی و بهره‌گیری از نقطه نظرات کلیه سازمانها و نهادهای ذیربط از سال 1396 آغاز گردید.
آزادی هدف اصلی این طرح، گشودن پنجره ای در حوزه توسعه تجارت خارجی استان دانست و گفت:البته برنامه های ارائه شده در انتهای طرح جنبه پیشنهادی داشته و توسعه و استمرارآن مستلزم همراهی نهادهای مرتبط و ارائه نظرات ایشان از منظر ماهیت سازمان خود می‌باشد.
وی از روش تحقیق این سند سخن گفت و اذعان کرد: طرح حاضر به لحاظ ماهیت جزء مطالعات استراتژیک می‌باشد. ضمناً این پژوهش از حیث هدف، از نوع توصیفی _ تحلیلی بوده و برای گردآوری داده‌های مورد نیاز از بررسی‌های اسنادی، كتابخانه‌ای و نیز مطالعات میدانی به کمک ابزار مصاحبه (با بهره‌گیری از نظرات مدیران، کارشناسان و فعالان تجاری) استفاده شده است.
معاونت فن آوری مرکز رشد جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه ادامه داد: با تعداد 50 نفر از مدیران و کارشناسان سازمانها و نهادهای دولتی و غیر دولتی ذینفع و مرتبط با حوزه تجارت خارجی استان، صاحبنظران حوزه تجارت استان، تجار و بازرگانان فعال در گمرکات و بازارچه های مرزی استان کرمانشاه معادل با 150 نفر ساعت مصاحبه عمیق نیم ساختاریافته و در قالب سوالات باز تا اشباع داده ها صورت پذیرفته است.
آزادی گفت: مدل مورد استفاده جهت تدوین سند توسعه تجارت استان کرمانشاه، مدل مدیریت استراتژیک دیوید بود. در مرحله بعد بر اساس مدل SWOT و با تحلیل آن، استراتژی های توسعه تجارت خارجی استان بر مبنای عوامل داخلی و خارجی شناسایی شده تدوین و به روش AHP اولویت بندی گردید.
وی بیان کرد: جامعه آماری پژوهش حاضر شامل مدیران و کارشناسان سازمانها و نهادهای دولتی و غیر دولتی ذینفع و مرتبط با حوزه تجارت خارجی استان، صاحبنظران حوزه تجارت استان، تجار و بازرگانان فعال در گمرکات و بازارچه‌های مرزی استان کرمانشاه بوده است.
آزادی وجود واحدهای تولیدی با قابلیت صادرات بخش خصوصی در استان، وجود ظرفیتهای صدور انواع خدمات فنی و مهندسی، وجود ظرفیتهای تولیدی مناسب در بخش های صنعت، معدن، کشاورزی و دامی، فعال بودن گمرکات رسمی و بازارچه های مرزی در استان، امکان ارائه خدمات در زمینه توریسم پزشکی و سلامت با قیمت و کیفیت مناسب و ... را از عوامل داخلی (قوتها) استان کرمانشاه در بحث تجارت نام برد.
وی به عوامل داخلی (ضعفها) استان اشاره کرد و افزود: پایین بودن دانش علمی و عملی تجار و بازرگانان، فقدان اتحادیه ها و تشکلهای فعال و قوی صادراتی در سطح استان، صدور کالاهای فله‌ای و عدم رعایت استانداردها در بسته بندی و کیفیت محصولات تولیدی، ضعیف بودن هماهنگی و تعامل مناسب بین دستگاه های متولی در امر تجارت خارجی استان و ... از این موارد است.
معاونت فن آوری مرکز رشد جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه ادامه داد: امکان صدور خدمات فنی مهندسی در زمینه بازسازی کشور عراق و سوریه، امکان دسترسی به بازار کشور سوریه از طریق کشور عراق، وجود 370 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق، هم مرزی و دسترسی به هر دو بخش اقلیم و عرب نشین کشور عراق با فاصله کمتر نسبت به سایر مرزها و ... از جمله فرصت های خارجی استان و وجود رقبای قدرتمند خارجی برای کالاها و خدمات صادراتی استان، عدم ثبات سیاسی و امنیتی در کشورهای منطقه خصوصا کشور عراق، تصمیمات لحظه ای و عدم ثبات در سیاست های تجاری کشور عراق، حجم بالای مهاجرت مرزنشینان از مرزها و عدم تمرکز بر توسعه نقاط مرزی و ... از جمله تهدید های خارجی برای استان کرمانشاه محسوب میشود

پس از توضیح معاونت فن آوری مرکز رشد جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه، صاحب نظران به بیان دیدگاه های خود پرداختند.

کیوان کاشفی عنوان کرد: بخش قابل توجهی در این سند ناظر بر کشور عراق است چرا که بیش از 90% صادرات استان به این کشور است اما لازمه ی تدوین سند مناسب داشتن اطلاعات دقیق از اوضاع داخلی این کشور است. به عنوان مثال بعد از مسائل داعش و همه پرسی اقلیم کردستان، دولت مرکزی عراق به شدت قدرت گرفته و این دست موضوعات باید در تدوین این سند مورد توجه قرار گیرد.
رئیس اتاق کرمانشاه ادامه داد: در سال های آینده فقط نمیتوانیم به صادرات تکیه کنیم بلکه باید به سمت سرمایه گذاری های مشترک برویم.
وی گفت: وقتی هدف افزایش صادرات است باید به دو موضوع افزایش تولیدات صادراتی استان و داشتن بازرگانان و تجار قوی بیش ار پیش مورد توجه قرار گیرد.
عضو هیات رئیسه اتاق ایران اذعان کرد: سهم تسهیلات در حوزه تجارت 3% است و کمترین معوقات هم در این بخش است و باید بانک ها تسهیلات بیشتری به تجارت استان اختصاص دهند.
کاشفی در ادامه گفت: در تنظیم سند توسعه تجارت استان باید به واردات توجه ویژه ای شود چرا که ما از 30 کشور دنیا واردات داریم و باید برنامه ریزی های صحیح برای آن صورت گیرد.
رئیس اتاق کرمانشاه افزود: نباید در تهیه این سند چشم انداز آینده بازارهای جدید صادراتی مغفول بماند و باید توجه ویژه ای به آن شود.
کاشفی در پایان بحث ترانزیت را به دلیل موقعیت استراتژیک استان کرمانشاه، موضوع مهم دیگری دانست که باید به آن توجه شود.

دکتر علیرضا بیژندی، مشاور صنعتی اتاق کرمانشاه در خصوص تنظیم این سند گفت: سالهای مرجع در این تحقیق قدیمی است و یکسری اتفاقات خاص در حوزه تجارت رخ داده که مربوط به یکی دو سال اخیر است که به نظر باید در این سند لحاظ شود.
وی ادامه داد: استفاده از مدل پنتاگون در این سند میتواند کمک بسزایی داشته باشد. یعنی با استفاده از سرمایه های طبیعی، فیزیکی، فرهنگی، اجتماعی و انسانی سند توسعه تجارت استان را شکل دهیم.
بیژندی در ادامه به حلقه های مفقوده تجارت استان اشاره کرد و گفت: باید حلقه های مفقوده شناسایی شده و در این سند تنظیم گردد تا مشخص شود چه بخش هایی از حوزه تجارت باید در اولیت قرار گیرد.
وی در ادامه گفت: باید یک سناریو با نگاه عمومی در حوزه تجارت در مناطق مرزی پیاده شود که در آن جایگاه تجارت غیر رسمی مرزنشینان مد نظر قرار بگیرد.

دکتر بیژن کلهرنیا، مدیرعامل شرکت مهندسان مشاور تدبیر شهر گفت: تمامی پروتکل های بازرگانی و اقتصادی ما فرسوده است و این پایه های تجارت ما را سست کرده. باید اول استرتژی های کلان اصلاح شود و در استراتژی های بزرگ تجدید نظر صورت گیرد.
وی ادامه داد: ما باید اول از سطح ملی شروع کنیم و بعد استان برسیم
کلهرنیا افزود: مطالعات تهیه سند توسعه تجارت استان باید در سه بخش صورت گیرد. اول اینکه استراتژی های ملی را بررسی و تدوین کنیم، سیاست های تجارت خارجی استان و استراتژی های ملی را پیوند بزنیم و بعد جایگاه استان کرمانشاه را در فضای ملی پیدا نماییم.
مدیرعامل شرکت مهندسان مشاور یادآور شد: استان کرمانشاه یکی از قطب های ده گانه توسعه ملی است ضمن اینکه در محور شرق به غرب آسیا قرار دارد اما همیشه ما خودمان را خرد دیده ایم.
وی در ادامه اذعان کرد: برخورد تجارت با سایر رویکردهای بین المللی شکل میگیرد و باید حوزه های مثل گردشگری، روابط سیاسی و ... را در این سند مورد توجه قرار دهیم.

دکتر فرشید نمامیان، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه نیز با بیان اینکه شدت نیاز جهت دهنده ی رفتار است گفت: باید تجار و بازرگانان کرمانشاهی و مرز نشین برای توسعه تجارت استان بیش از پیش تلاش نمایند و این نیاز را که باید تجارت استان متحول شود در خود احساس نمایند.
وی از توسعه تجارت و اقتصاد استان به مثابه ی هفت شهر عشق عطار (طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت و فنا) یاد کرد که در آن باید متولیان از یکسو و تجار و بازرگانان تلاش فراوان و فداکارانه برای توسعه آن انجام دهند.

دکتر سهراب دل انگیزان، مشاور اقتصادی اتاق کرمانشاه با انتقاد از متدولوژی این سند گفت: باید از روش های آینده نگرانه استفاده شود بطوریکه خروجی این سند سرخط های مشخص برنامه های استراتژیک باشد.
وی ادامه داد: لیست مصاحبه شوندگان باید مشخص باشد تا نظرات کسانی که ارائه شده مشخص باشد.
دل انگیزان معتقد است سند توسعه تجارت استان باید بر اساس مزیت سنجی و مزیت های نسبی و رقابتی منطقه تدوین گردد و با یک روش محاسبه ای دقیق الزاماتی برای آن تهیه شود تا در آینده به عنوان یک عنصر حرکت دهنده، کل سیستم زنجیره تولید و صادرات استان را به حرکت درآورد.
وی افزود: در زنجیره ی تولید و صادرات باید حلقه ی کِشنده ی تجارت استان را پیدا کنیم و سند توسعه تجارت را روی آن متمرکز نماییم.

سیروس کوهستانی، مدیرعامل شرکت صنعت گستر سدید با بیان اینکه جای لهجه بومی در مطالعات تنظیم سند توسعه تجارت استان خالی است گفت: مفهموم فضایی و ارتباطی در بحث تجارت در این سند مغفول مانده. مطالعات در محیط خلاء صورت نمیگیرد و بر پایه ارتباطات معنی دار میشود.
وی ادامه داد: بزرگترین مشکل ما در بحث تجارت معضلات نهادی است که آن طور که باید و شاید به آن پرداخته نشده است.

محسن رستمی، سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گفت: استراتژی های کشورهای موفق در صادرات به عراق باید مورد توجه قرار گیرد و در این سند از این استراتژی ها استفاده شود.

دکتر بیژن رضایی، مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی گفت: باید در این مطالعات از منابع جدید استفاده شود و ضریب اهمیت در داده ها مشخص شود.
وی ادامه داد: بر اساس اسن مطالعات ما در موقعیت WO قرار داریم و این درحالی است که تهدیدهای استان تنها از جوانب خارجی و کشور عراق نیست. این سند برای استان کرمانشاه تهیه شده و استانهای مجاور هم میتواند به نوعی تهدید برای استان باشد که در مطالعات باید به آن پرداخت.

محسن دارابی، مدیرکل دفتر امور اقتصادی استانداری کرمانشاه تنظیم این سند را پنجره ای نو به حوزه تجارت استان دانست و گفت: باید در تهیه این سند از نظرات خبرگان حوزه تجارت استفاده کرد تا حوزه ی تجارت استان به سطح مورد انتظار برسد.

حمیدرضا قادری، معاون اداره گمرک استان گفت: در بحث ایجاد سردخانه در محدوده ی مرز پرویزخان و خسروی که در پیش نویس سند توسعه تجارت استان مطرح شد گفت: هم اکنون رویه های جهانی در بحث تجارت به روان سازی تجارت میپردازد و ایجاد این انبارهای تجاری از نظر گمرک معضل است چون باعث کندی تجارت خواهد شد.

گفتنی است این نشست دو ساعت به طول انجامید.