سرانجام پس از حدود ۵ سال پیگیری ایجاد منطقه آزاد قصرشیرین به همراه شش منطقه دیگر (گلستان(اینچه برون) - ایلام (مهران) - سیستان و بلوچستان - کردستان (بانه – مریوان) هرمزگان (جاسک) و بوشهر) در مجمع تشخیص مصلحت به تصویب رسید. خبری خوب برای توسعه استان که بایستی از همه عزیزان و مسئولین که پیگیری و رایزنی فراوان در تصویب آن داشته اند تشکر و قدردانی نمود. علی الخصوص اهمیت این امر زمانی بیشتر احساس می‌گردد که یادآور شویم در طرح اولیه پیشنهادی نامی از قصر شیرین در بین مناطق جدید دیده نمی‌شد که پافشاری نمایندگان محترم مجلس و استاندار محترم باعث الحاق این منطقه به 6 نقطه پیشنهادی اولیه گردید. اما سوالی که هم اکنون مطرح می گردد این است که این مصوبه به چه میزان بر توسعه استان الخصوص شهرستانهای غرب استان تاثیر خواهد داشت؟ آیا به صرف بهره مند شدن قصرشیرین از تسهیلات قوانین مناطق آزاد، سرمایه گذاری، تولید و تجارت منطقه شکوفا خواهد شد؟ و یا اصولا با توجه به بندری نبودن قصرشیرین و همسایگی با کشور عراق تا چه حد و در چه حوزه هایی می بایست بر توسعه منطقه تمرکز نمود؟
بررسی تجارب کشورهای مختلف در ایجاد مناطق آزاد نشان می دهد که ایجاد اینگونه مناطق تأثیر فراوانی در توسعه اقتصادی این کشورها داشته است. بعد از جنگ جهانی دوم کشور چین یکی از مهم ترین اقتصادهای دنیا است که با تاکید بر ظرفیت های این مناطق موجبات جذب سرمایه گذاران فراوان خارجی را فراهم نمود و بسیاری از کارشناسان، پیشرفت اقتصادی چین را مرهون تحرک و استفاده بهینه از این مناطق می دانند. و در سال‌های اخیر نیز کشورهایی مانند امارات متحده عربی، ترکیه و اخیراً هم عمان و قطر پیشرفت اقتصادی خود را در بهره‌مندی از ظرفیت های این مناطق پایه گذاری نموده اند. وجود قوانین خاص در مناطق آزاد که با قوانین سرزمین اصلی متفاوت است، عدم وجود سلسله مراتب و تشریفات اداری مرسوم در سرزمین اصلی، معافیت های مالیاتی و سود عوارض گمرکی، آسان بودن فرآیند واردات و صادرات و برخورداری از تسهیلات قوانین کار و تامین اجتماعی موجب ایجاد انگیزه و اشتیاق برای سرمایه‌گذاری در این مناطق گردیده است. اما در کشورمان که پیش از این دارای 7 منطقه آزاد (کیش-قشم-ارس-چابهار-اروند-انزلی ماکو و فرودگاه امام خمینی (ره)) بوده، شرایط قدری متفاوت است و بین کارشناسان توافق نظر کاملی در کار کرد مناطق وجود ندارد. بعضی این مناطق را در پیشبرد اهداف تاسیس شان که توسعه و پیشرفت اقتصادی منطقه و کشور می باشد به نسبت موفق ارزیابی می‌کنند و در مقابل جمعی نیز منتقد مناطق هستند و استدلال می‌کند مناطق آزاد در کشور ما به جای جذب سرمایه گذار و افزایش صادرات تبدیل به منافذی برای واردات کالا گردیده‌اند. که علت طولانی شدن روند تصویب ایجاد مناطق جدید نیز همین تحلیل های مختلف از کارآیی این مناطق بوده است.
اما چیزی که مشخص است دو برابر شدن تعداد مناطق آزاد کشور موجب شکل‌گیری رقابتی تنگاتنگ در بین مناطق جدید التاسیس برای جلب بیشتر اعتبارات زیرساخت‌ها و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی خواهد شد. توجه بیشتر به مصوبه جدید و موقعیت جغرافیایی مناطق نشان می‌دهد که سه استان کرمانشاه - ایلام و کردستان در مجاورت کشور عراق قرار دارند و این سه نقطه قطعاً در رقابتی نزدیک تر قرار خواهند داشت و هر منطقه که از مدیریت و برنامه‌ریزی بهتری برخوردار باشد سرعت بیشتری در ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز خواهد داشت و در بهره مندی از مزایای مشترک سه منطقه توفیق بهتری خواهد داشت. بررسی آمار صادرات یک دهه اخیر سه استان کرمانشاه، ایلام و کردستان و حتی خوزستان در کنار موقعیتهای خاص و ممتاز کرمانشاه و همسایگی با اقلیم کردستان و بخش مرکزی عراق و همچنین وجود مرز ترانزیتی خسروی می‌تواند دسترسی استان را به کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان و دریای مدیترانه به خوبی فراهم نماید.
در حال حاضر سه موضوع بعد از ابلاغ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت به دولت بسیار مهم و تاثیرگذار است:
اول ترکیب هیئت مدیره و مدیرعامل منطقه بسیار حائز اهمیت است. دوم تخصیص بودجه لازم برای ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز و سوم تقویت سرمایه اجتماعی منطقه جهت جلب و میزبانی از سرمایه گذاران داخلی و خارجی.
در پایان این نکته بسیار با اهمیت است که تصویب ایجاد منطقه آزاد قصرشیرین شروع کار است نه غایت نهایی و بهره مندی از مواهب این مصوبه، مشروط به سعی و کوشش مسئولین و صد البته خواست و همراهی مردم منطقه خواهد بود. به نظر می‌رسد ایجاد اتاق فکر ویژه و تدوین استراتژی و برنامه ی راهبردی بلافاصله بعد از سرخوشی از این موفقیت بایست در دستور کار مسئولین قرار گیرد.
* کیوان کاشفی
* رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمانشاه