در جوامع امروزی IT یا فناوری اطلاعات تغییرات بیسابقه و پایداری در بازارهای مصرفی و صنعتی جهان ایجاد کرده است.
اگر بخواهیم به دنیای امروز و تحولات آن واقعبینانه نگاه کنیم، باید بگوییم مهمترین و اثرگذارترین تفاوت دنیای امروز با گذشته حضور پررنگ، قوی و موثر اینترنت در تمام جنبههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... زندگی است و استفاده از اینترنت و شبکههای مبتنی بر آن در تمام دنیا افزایش پیدا کرده و نقش پررنگی را در زندگی مردم ایفا میکند.
یکی از مهمترین مزایای اینترنت فراهم کردن بستر فعالیت برای صاحبان کسب و کار، مدیران بنگاههای اقتصادی و ... برای ارائه محصولات و خدمات آنها است.
در ایران نیز بسیاری از مردم، فعالان اقتصادی و صاحبان کسب و کارها از این فضا استفاده کرده و با جلب اعتماد مشتریان کالا و خدمات خود را نه تنها در سراسر استانهای کشور بلکه حتی فراتر از مرزها عرضه میکنند و نتیجه این امر رونق کسب و کارهای اینترنتی است.
شاید بتوان گفت شروع دوره رونق کسب و کارهای اینترنتی در پیک شیوع بیماری کرونا و روزهای قرنطینه بود که باعث شد مردم به سمت فروشگاههای آنلاین و خریدهای اینترنتی روی بیاورند.
همانطور که انتظار میرفت در دوران پساکرونا رونق کسب و کارهای اینترنتی هم بیشتر شد و هر فردی با هر میزان سواد و از هر طیف در هر زمینه کاری برای خود صفحهای راهاندازی کرد تا با فروش کالا و خدمات یا تولید محتوا به درآمدزایی بپردازد.
کسب و کار در بستر فضای اینترنت مانند هر حوزه دیگری چالشها و موانع خود را دارد که از جمله آنها میتوان به خلأهای قانونی،عدم آگاهی برخی مسئولین از قوانین تجارت الکترونیک، بی اطلاعی از جرائم رایانهای، عدم شفافیت، ناامیدی از استقبال مشتریان و ... اشاره کرد اما دوره رونق کسب و کارهای اینترنتی در ایام کرونا باعث شد بسیاری از این چالشها کمرنگ شود و اعتماد مردم به فروشهای آنلاین که در گذشته کمرنگ بود افزایش یابد.
اما اصلیترین و مهمترین زیرساخت برای تداوم رونق کسب و کارهای مجازی و آنلاین وجود بستر اینترنت آنهم به صورت پایدار است که متاسفانه گاهی در کشور ما به اختلال همراه است.
کندی اینترنت و یا قطعیهای غیرقابل پیشبینی صدمه جدی به کسب و کارهای اینترنتی میزند که حتی گاهی باعث خروج این کسب و کارها از گردونه فعالیت شده و یا اینکه باعث میشود کسب و کارهای جدید وارد این عرصه نشوند.
نباید فراموش کرد که کسب و کارهای مجازی همواره نیاز دارند به اینترنت متصل بمانند و پاسخگوی مشتریان باشند اما وقتی که اینترنت دچار اختلال باشد این چرخه صدمه جدی دیده و هزینه و زیان به صاحبان کسب و کارها وارد میکند.
متاسفانه طی ماههای اخیر شاهد برخی ناآرامیها در فضای کشور بودیم که به تبع آن اینترنت نیز دچار اختلال و کندی شد و این وضعیت هنوز به قوت خود باقی است.
از سوی دیگر شاهد ایجاد محدودیت در برخی اپلیکیشنهای محبوب و پرکاربر مانند اینستاگرام بودیم که حجم انبوهی از کسب و کارها را در خود جای داده بود و تعداد زیادی از مردم از طریق این فضا کسب درآمد داشتند.
درباره اینکه زیان اختلالات اینترنت تا کنون چقدر بوده و چه تاثیری بر بیکاری داشته نمیتوان فعلا نظر قطعی داد زیرا هنوز پایان اختلالات را شاهد نیستیم.
اما بر اساس آنچه که «نت بلاکس» به عنوان سازمان غیردولتی ناظر بر اینترنت برآورد کرده این خسارت ساعتی حدود ۱.۵ میلیون دلار معادل حدود ۵۲ میلیارد تومان و چیزی نزدیک به ۱۲۶۰ میلیارد تومان در روز و تا کنون چیزی بیش از ۸۲ هزار میلیارد تومان بوده است.
این ارقام چندان هم دور از انتظار نیست زیرا بر اساس دادههای مرکز آمار کشور، حدود ۱۰ میلیون نفر در کشور ازطریق فضای مجازی کسب درآمد داشتند یعنی چیزی نزدیک به یازده درصد جمعیت ایران و از این میزان ۸۳ درصد یعنی حدود ۹ میلیون نفر تنها از طریق اپلیکیشن اینستاگرام درآمدزایی داشتند زیرا این اپلیکیشن حدود یک میلیون شغل ایجاد کرده بود.
از سوی دیگر خسارت اختلالات اینترنت فقط بر کسب و کارهای آنلاین نیست و بسیاری از کسب و کارهای دیگر نیزبرقراری ارتباط و تعاملات ، تولید محتوا و تبلیغات خود را در فضای مجازی انجام میدادند که متحمل خسارت و تاثیر منفی شدند.
در مجموع بر اساس برخی برآوردها پیشبینی شده این اختلالات تا حدود ۳۰، ۴۰ درصد بر فعالیت بنگاههای اقتصادی اثر بگذارد.
چنین شرایطی میطلبد که پلتفرمهای داخلی و شبکه ملی اطلاعات برای کمک به بخشی از این کسب و کارهای از دست رفته تقویت شود که این مهم باید مورد توجه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گیرد.