دنياي اقتصاد- دلار با نرخ 2404 تومان در روز آغاز به کار «مرکز مبادلات ارزی» کشف قیمت شد؛ به این ترتیب پس از ماه‌ها بحث، بررسی و نهایتا سیاست‌گذاری، نرخ رسمی جدیدی برای دلار در بازار ارائه شد؛ این قیمت در قالب طرحی به نام «پنجره واحد مبادلات ارزی» از روز گذشته پا در بازار ارز گذاشت تا نیاز وارد‌کنندگان کالاهایی با اولویت سوم تا دهم را به مرور با قیمت‌هایی نزدیک به قیمت بازار آزاد برآورده سازد. واقعی‌تر شدن قیمت‌های بازار، پرهیز از رانت ارزی، شفافیت میزان واردات رسمی، کاهش شکاف نرخ ارز رسمی و غیررسمی و در نهایت کنترل قیمت آن از جمله اهدافی است که برای تحقق آنها بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت تلاش تازه‌ای را به کار گرفته‌اند. قیمت 2404 تومانی بر مبنای 2 درصد کمتر از میانگین قیمت روز قبل (یکشنبه) دلار در بازار آزاد محاسبه شده است. از این پس قیمت‌های این مرکز به همین منوال محاسبه خواهد شد.در اين بازار هر نوع فعاليت ارزي به وسيله سامانه‌هاي بانك مركزي از جمله ساعت (سامانه الكترونيكي عرضه و تقاضا)، سامانه سنا و پورتال ارزي ثبت مي‌شود.

دیروز با حضور پر ازدحام متقاضیان کلید خورد
آغاز به کار مرکز مبادلات ارزی با دلار 2404 تومان
گروه بازار پول- نخستین روز از شروع به کار طرح «پنجره واحد مبادلات ارزی» در یکی از ساختمان‌های وزارت صنعت و تجارت؛ با کشف قیمت دو هزار و 404 تومان برای نرخ دلار و همراه با ازدحام متقاضیان ارز، آغاز شد. مرکز مبادلات ارز در طبقه سوم ساختمان توسعه بازرگانی خارجی وابسته به وزارت صنعت و تجارت در میدان ولی عصر راه‌اندازی شده است؛ اما فضای کوچکی در این ساختمان برای متقاضیان و مراجعه‌کنندگان در نظر گرفته شده است.
اين مركز گنجايش پذيرش تعداد كمي از افراد متقاضي را دارد و در یکی از اتاق‌های آن، پنج ميز قرار دارد که به ترتيب متعلق به نماينده سازمان توسعه تجارت (ثبت سفارش)، نماينده بانك عامل (بانك ملت)، نماينده بانك مركزي (اداره نظارت ارز)، نماينده بانك عامل (كشاورزي) و خريد ارز صادر‌كنندگان (بانك كشاورزي) است. بنا بر اطلاعات به دست آمده، تا ظهر دیروز نرم افزار مربوط به اتاق ارزی هنوز در سيستم بانك كشاورزي پياده‌سازي نشده، اما بانك ملت كار را آغاز كرده بود.
بر اساس دستور‌العمل‌هاي اجرايي، به وارد‌كنندگان و بانك‌هاي عامل اجازه داده شده است تا با رعايت بخشنامه‌ بانك مركزي به عرضه و دريافت ارز در اين اتاق مبادرت ورزند.
در اين بازار هر نوع فعاليت ارزي به وسيله سامانه‌هاي بانك مركزي از جمله ساعت (سامانه الكترونيكي عرضه و تقاضا)، سامانه سنا و پورتال ارزي ثبت مي‌شود. در واقع اين طرح تمام اطلاعات مربوط به نقل و انتقال ارزي را ثبت مي‌كند.
طبق مصوبه‌ كارگروه ویژه دولت و مجلس برای ساماندهی بازار ارز، نرخ ارز در اين طرح با قيمت دو درصد پايين‌تر از بازار براي تشويق وارد‌كنندگان و جلوگيري از رانت و سفته‌بازي در اين بازار خريد و فروش مي‌شود.
چگونگی کار
مکانیزم اجرایی مرکز مبادلات ارزی در روز نخست راه‌اندازی به این صورت بود که ابتدا سفارش وارد‌كنندگان پس از اقدام به ثبت سفارش كالا، در كارگروهي مورد بررسي قرار گرفته و وزارت صنعت، معدن و تجارت بر اساس اولويت‌هاي كالايي آنها را براي دريافت ارز به بانك‌هاي عامل هدايت مي‌كند.
پس از اين‌ كه خريدار درخواست ارزي خود را ارائه كرد، بانك عامل معادل ريالي آن را از خريدار دريافت كرده و پس از كسر معادل ارزي آن از حساب‌ شركت نفت و يا صندوق توسعه‌ ملي، ارز درخواست شده برداشت شده و معادل ارزي درخواست شده از سوي خريدار را به حساب بانك خارجي كارگزار او واريز مي‌كند.
در اتاق مبادلات ارزی، نرخ مرجع براي كالاهاي با اولويت 1 و 2 عرضه مي‌شود و براي اولويت‌هاي 3 تا 5 نيز قيمت با نرخ دو درصد پايين تر از بازار عرضه خواهد شد. به گفته مسوولان بانک مرکزی، اولويت‌هاي 6 تا 10 نيز از طريق همين بازار مي‌توانند در آينده نزديك به تامين ارز مورد نياز خود اقدام كنند.
نرخ 2404 تومانی چگونه تعیین شد؟
بر اساس مکانیسم اعلام شده این مرکز، قيمت ارز هر روز ساعت 8 صبح در مركز اعلام خواهد شد؛ به اين صورت كه ميانگين نرخ روزانه ارز در بازار مبناي قيمت براي روز آينده در اين مركز خواهد بود. دیروز بر اساس برآورد مسوولان مركز مبادله دارندگان و متقاضيان ارز، نرخ دلار دو درصد زير قيمت بازار آزاد 2404 تومان برآورد شده بود. چرا که نرخ دلار روز پیش (یکشنبه) به عنوان معیار تعیین نرخ ارز در روز دوشنبه در نظر گرفته شده بود. بانك مركزي نرخ دلار در بازار آزاد را در پايان روز يكشنبه دو هزار و 453 تومان برآورد كرده بود.
صمد کریمی سخنگوی طرح «پنجره واحد مبادلات ارزی» گفت «نرخ ارزی که در مرکز معاملات ارز مبادله شد، براساس توافقات صورت گرفته از سوی بانک مرکزی بوده است و این نرخ به صورت روزانه از سوی بانک مرکزی به بانک‌های عامل مستقر در اتاق معاملات دارندگان و متقاضیان ارز اعلام خواهد شد.»
به گفته کریمی «مشتری باید پس از مراجعه به سازمان توسعه تجارت ایران ثبت سفارش کالا را انجام داد و سپس به بانک‌های عامل که ملت و کشاورزی است، مراجعه کرده تا این دو بانک با مقررات ریالی و ارزی خود و با توجه به مقررات موجود بتواند خدمات لازم را دریافت کند. وقتی مذاکره نهایی بانک عامل با مشتری براساس ضوابط و اسناد به پایان رسید، آنگاه ریال از مشتری بر اساس توافقات صورت گرفته و اعلام نرخ بانک مرکزی دریافت و در بانک خارج از کشور که در تعامل با بانک مرکزی است، دلار تحویل فروشنده خارجی خواهد شد.»
کریمی گفت: درفاز نخست عرضه‌کننده اصلی در این مرکز، شرکت نفت است که مشمول ماده 27 قانون بودجه می‌شود.
کیانی راد: قیمت ارز کاهش می‌یابد
معاون ارزی بانک مرکزی نیز که به همراه ريیس سازمان توسعه تجارت در ساعات اولیه شروع به کار مرکز مبادلات ارزی، در این مرکز حضور داشتند هر یک به طور جداگانه به تشریح برخی از ابهامات مکانیسم مرکز پرداختند.
مینو کیانی راد معاون ارزي بانك مركزي پس از برگزاري جلسه با نمايندگان بانك‌های عامل حاضر در این مرکز اعلام كرد: اين طرح‌ مي‌تواند در كاهش نرخ ارز موثر باشد.
او افزود: با شركت همه دستگاه‌ها مانند وزارت نفت، صندوق توسعه ملي، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت اقتصاد و با كمك صادركنندگان غيرنفتي اين مركز اداره خواهد شد.
كياني‌راد با تاكيد بر اين‌كه براي شروع كار فعلا كالاهاي اولويت‌ سوم تا پنجم مي توانند از ارز موجود در اين بازار استفاده كنند، افزود: اميدواريم با عرضه بيشتر ارز بتوانيم پاسخگوي ساير نيازها باشيم.
معاون ارزي بانك مركزي با بيان اينكه همه بخش‌نامه‌هاي مربوط به اين مركز به بانك‌هاي عامل ابلاغ شده است، گفت:‌ با هماهنگي وزارت نفت سهم 5/14 درصدي اين وزارتخانه و نيز سهم قابل تبديل به ريال صندوق توسعه ملي به اين مركز تزريق مي‌شود.
مردم دوست دارند ارز خود را به بانک بفروشند
معاون ارزی بانک مرکزی در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: از هفته‌ آينده برخي بانك‌هاي عامل مي‌توانند ارز موجود در دست مردم را از آنها خريداري كنند و مردم با اين كار ديگر نيازي به مراجعه‌ به صرافي‌ها نخواهند داشت.
كياني‌راد در پاسخ به اين سوال كه طبيعتا مردم دوست دارند ارز خود را با قيمت بيشتر كه در بازار آزاد يا صرافي‌ها مبادله مي‌شود، به فروش برسانند، بنابراين چگونه چنين طرحي ارائه شده است؟ توضيح داد: يافته‌هاي ما نشان مي‌دهد كه مردم بيشتر به بانك‌ها اطمينان دارند تا صرافي‌ها، ضمن اين‌كه در ارقام بالا مردم ترجيح مي‌دهند با بانك معامله كنند تا يك دلال در بازار آزاد.