صنعت در بازار انحصاری به تولید رقابتی دست نخواهد یافتاختصاصی/ از دیر باز و در نگاهی سطحی، واردات مشکل اساسی تولید عنوان می‌شده است اما در چند سال اخیر این رویکرد تا اندازه‌ای تغییر کرده و تقاضا برای قطع واردات به واژه‌ای منطقی‌تر با عنوان «مدیریت واردات» تبدیل شده است.
وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در یک‌سال گذشته استراتژی واردات برای تولید و تولید برای صادرات را در دستور‌کار خود قرار داده است تا با نگاه کلان، مدیریتی اقتصادی‌تر بر واردات داشته باشد.
آمارها حاکی از این است که بخش قابل توجهی از واردات سالانه کشور را مواد اولیه مورد نیاز صنعت و ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولید تشکیل می دهد که طبیعتا در صورت قطع واردات تولیدکنندگان با مشکل جدی رو به رو خواهند شد. واکنش هایی که صنعتگران در ماه های اخیر نسبت به نوسانات نرخ ارز نیز نشان داده اند گواهی بر این مدعاست. تولیدکنندگان بخشی از نیاز واحدهای صنعتی خود را از طریق واردات تامین می کنند و تغییرات قیمتی و مشکلات پیش آمده برای تامین ارز تا حدی نظم کاری آنها را تحت تاثیر قرار داده است.
از سوی دیگر کشورهای پیشرفته و صنعتی دنیا نیز سالانه حجم قابل توجهی واردات دارند و هیچ اقتصادی را نمی توان یافت که نسبت به واردات ابراز بی نیازی کند. چین، ژاپن و دیگر کشورهای صنعتی سالانه میلیاردها دلار واردات دارند و البته این واردات کاملا در خدمت تولید است. کارشناسان اعتقاد دارند این رویه در سال های اخیر در کشور ما نیز شکل گرفته و باید ادامه پیدا کند. به عبارت دیگر می توان گفت لازم است تا همه فرآیندهای اقتصادی در سال حمایت از تولید ملی در خدمت صنعت و معدن کشور قرار بگیرد، حتی واردات.
نقطه توقف رشد تولید در قطع واردات است
دبیر انجمن کیفیت با تاکید بر این‌که نقطه توقف رشد تولید در قطع واردات است، گفت: اگر واردات قطع شود رشد تولید به طرز چشمگیری متوقف خواهد شد و انگیزه برای رقابت با رقبای خارجی از بین می‌رود.
سعید امامی با اشاره به صنعت خودرو تصریح کرد: این اتفاق در صنعت خودرو دیده شد چرا که با مانع شدن بر سر راه واردات خودرو، تولیدکنندگان داخلی انگیزه‌ای برای رشد تولیدات خود نداشتند چراکه مانعی بر سر راه فعالیت خود نمی‌دیدند و از سوی دیگر مصرف‌کنندگان زیادی خواستار استفاده از محصولات آنها بودند.
وی افزود: تولیدکننده باید بداند که چاره مشکلات او قطع یا کاهش واردات نیست بلکه باید او این توان را در خود ایجاد کند که تولیدات خود را با رشد چشمگیری پیش ببرد.
دبیر انجمن کیفیت، استفاده از راهکارهایی نظیر افزایش تعرفه با هدف کاهش واردات را در این مسیر موثر ندانست و گفت: تولیدکننده فقط با بهبود کیفیت کالای خود می‌تواند مصرف‌کننده را به سمت کالای داخلی سوق دهد.
واردات، مشکل اصلی تولید نیست
نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش اصفهان با بیان این‌که واردات برای تامین مواد اولیه تولید ضروری است، گفت: برخی از تولیدکنندگان معتقدند که برای حمایت از تولید باید نسبت به متوقف و محدود کردن واردات اقدام کرد اما این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که واردات مشکل اصلی تولید نیست. علی‌ماهانی با تاکید بر این‌که مشکل تولید زنجیره‌ای است، افزود: اصلی‌ترین مشکل تولید این است که تولیدکنندگان به کالاهای تولیدی خود با دید ارز‌آوری نگاه نمی‌کنند و نگاه صادراتی ندارند وی گفت: این در حالی است که با تغییر این رویکرد، واردات معضل و تهدیدی برای تولید به‌شمار نمی‌رود.
واردات در خدمت تولید مخالف ندارد
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان طلا و جواهر با بیان این‌که در حال حاضر واردات در برخی از رشته‌های صنعتی نظیر مصنوعات طلا به معضلی جدی تبدیل شده است، با تاکید بر این‌که این میزان واردات با هدف تخریب تولیدکنندگان صورت می‌گیرد، گفت: تولیدکنندگان داخلی مخالف واردات نیستند اما اگر این واردات در بستری مناسب و در جهت حمایت از تولید باشد هیچ تولیدکننده‌ای با آن مخالف نخواهد بود. عبادالله محمد‌ولی با بیان این‌که در حال حاضر وارداتی که به کشور صورت می‌گیرد در برخی مواقع مخالف قانون است، تصریح کرد: برخی از کالاهای وارد شده به کشور براساس قانون خلاف است و تولیدکنندگان خواستار توقف آنها هستند. وی ادامه داد: در حال حاضر تولیدکنندگان داخلی توانایی بالایی در تولید دارند که می‌توانند در صورت واردات حساب شده به رقابت با تولیدکنندگان خارجی بپردازند.
واردات با هدف افزایش قدرت رقابت‌پذیری
مشاور سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز با اشاره به اظهار نارضایتی تولیدکنندگان از میزان واردات فعلی گفت: تولیدکنندگان خواستار واردات اجناس باکیفیت هستند تا با ورود آنها به کشور قدرت رقابت‌پذیری تولیدکنندگان افزایش یابد و نسبت به تولید کالای با کیفیت اقدام کنند. رمضان‌علی صادق‌زاده افزود: واردات و صادرات در هر کشور نشان از پویا بودن اقتصاد آن دارد و قطع آن نه تنها بهبودی در شرایط تولیدکنندگان آن کشور ایجاد نمی‌کند بلکه شرایط را برای هرگونه رقابت می‌بندد و زمینه توسعه و رشد را فراهم نمی‌کند. وی ادامه داد: بنابراین لازم است نسبت به واردات براساس نیاز و باهدف تامین مواد اولیه و ضروری کشور اقدام کرد تا مشکلی برای تولیدکننده پیش نیاید و شرایط برای رقابتی برابر فراهم شود.
و آخر این‌که...
به نظر می‌رسد با این اظهارات تولیدکنندگان به مزایای واردات مدیریت شده آگاه هستند، چراکه معتقدند، واردات اگر به صورت برنامه‌ریزی شده و براساس نیاز ملی صورت پذیرد مشکلی برای تولید ایجاد نمی‌کند و عاملی برای بازپروری تولید خواهد بود. در همین راستا تجربه کشورهای موفق صنعتی نشان داده که تولید از واردات مدیریت شده، آسیب نمی‌بیند بنابراین نباید اجازه داد اقتصاد کشور به‌واسطه سوء‌مدیریت آسیب ببیند، چراکه التهاب در حوزه واردات به سایر حوزه‌ها نیز سرایت خواهد کرد.
کارشناسان و فعالان صنعتی معتقدند، اقتصاد کشور امروز تشنه مدیریت واردات است و نباید با پیش‌فرض‌های غلط و فرضی به سراغ مدیریت یک مقوله حساس رفت. این تفکر که واردات، موجب فرسایش تولید است، تفکر درستی نیست. تولید و واردات مدیریت شده، دو مقوله معارض یکدیگر نیستند بلکه می‌توانند موجب هم‌افزایی همدیگر شوند.
بنابراین با توجه به اصول متعدد قانون اساسی که بر خودکفایی در علوم و فنون، صنعت و کشاورزی تاکید دارد و همچنین با توجه به هدف چشم‌انداز ۲۰ ساله که کشور ایران باید تبدیل به قدرت اول منطقه جنوب غرب آسیا و خاورمیانه شود و نیز شرایط و امکانات طبیعی و فناوری کشورمان، بهترین راهبرد برای تسریع رشد و توسعه کشور، هم‌افزایی تولید و تجارت است. به این ترتیب می‌توان ضمن حفظ استقلال و افزایش ضریب امنیت ملی از طریق خودکفایی و پیشرفت در علوم و فنون و تولید، از مزایای واردات نیز بهره‌مند شد.