تهران بعد از مدت‌ها رکود و نزول بالاخره جان تازه‌ای گرفت و شاخص دوباره به مدار صعود بازگشت به این ترتیب هفته نیمه‌تعطیل گذشته به فرصتی تبدیل شد تا بازار دوباره بخت خود را برای جذب مشتریان جدید بیازماید آن هم در شرایطی که رشد قیمت‌ها در بازار ارز و سکه، رقابت را برای تالار شیشه‌ای سخت‌تر از همیشه کرده است.
اما روش جدید بورس برای جلب‌نظر صاحبان سرمایه این بار تغییر کرده است.به عبارت دیگر متولیان بازار می‌کوشند نه با افزایش صرف بازده بلکه با امن کردن حاشیه سودآوری و کاهش ریسک، نظر موافق مشتریان جدید و قدیم را جلب کنند.
اوراق خرید تبعی یکی از همین ابزارهاست یعنی روشی که ریسک سهام‌داری در تالار شیشه‌ای پوشش می‌دهد و حاشیه‌ای امن برای آنها فراهم می‌کند.
محمدرضا پورابراهیمی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره مزیت‌های این ابزار تازه وارد گفت: مدیریت و پوشش ریسک مهم‌ترین مزیت ورود اوراق اختیار فروش تبعی به بازار سرمایه است و به وسیله آن سهام‌داران دیگر با هر نوسانی بازار سهام را ترک نمی‌کنند.
عضو شورای‌عالی بورس با تاکید بر این‌که ورود این ابزار جدید معاملاتی به بورس نگرانی سرمایه‌گذاران را از بازار کاهش می‌دهد، تصریح کرد: از این پس سهام‌داران با کاهش قیمت سهام این اطمینان را دارند که سهام‌شان را با قیمت توافقی در زمان تعیین شده توسط سهام‌دار عمده به فروش می‌رسانند. نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر افزایش حجم معاملات در بازار سرمایه با ورود این ابزار جدید به تالار شیشه‌ای گفت: سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه ذائقه‌های گوناگونی برای استفاده از ابزارهای مالی دارند و این ابزار جدید هم می‌تواند پاسخگوی نیاز بخشی از سهام‌داران در تالار شیشه‌ای باشد.
عضو شورای‌عالی بورس با اشاره به بهبود شرایط بازار گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق، ورود این ابزار جدید به بازار سرمایه است به‌طوری‌که دوباره اعتماد سرمایه‌گذاران به این بازار افزایش یافته است. محمد اقبالیان، کارشناس ارشد بازار سرمایه هم در این خصوص معتقد است: این ابزار می‌تواند ریسک‌های بازار را کاهش دهد و سرمایه سهام‌دارانی را که دید بلندمدتی به بورس دارند، کنترل کند.
مدیرعامل کارگزاری حافظ با بیان این‌که این اوراق محدودیت‌هایی را برای سهام‌داران ایجاد می‌کند، افزود: این اوراق معاملات ثانویه ندارد و سهام‌داری که این اوراق را خریداری می‌کند، در طول مدت ذکر شده در اوراق نمی‌تواند خود سهام را نیز به فروش برساند که این امر ممکن است در نقدشوندگی بازار تاثیر منفی داشته باشد.
وی تاکید کرد: البته ممکن است هدف سازمان بورس از ایجاد چنین محدودیت‌هایی برای اوراق تبعی، بلندمدت کردن دید سرمایه‌گذاران در بورس باشد. هرچند می‌توانستند از مکانیزم‌های دیگری که در بورس‌های دنیا متداول‌تر است، استفاده کنند. مدیرعامل کارگزاری حافظ گفت: هرچند این محدودیت‌ها برای این اوراق در نظر گرفته شده است اما گام خوب و موثری برای شروع است البته مشروط به آن‌که این ابزار به سرنوشت معاملات آتی سهام دچار نشود. وی با اشاره به این که یک ابزار زمانی ایجاد می‌شود که بازاری برای آن وجود داشته باشد، تصریح کرد: از همین رو امیدواریم اوراق تبعی به‌گونه‌ای طراحی شده باشد که بتوان در آینده با مشخص شدن ایرادات ابزار، آن را برطرف کرد تا اوراقی پویا و جذاب در بازار منتشر شود.
سقف خرید افزایش یابد
در همین رابطه محمدابراهیم قربانی فرید، کارگزار بورس اوراق بهادار تهران در مورد تاثیر به کارگیری ابزار جدید اوراق فروش تبعی سهام در بورس تهران گفت: این ابزار به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد که سهم از بازدهی ۲۰ درصدی برخوردار است و این تعهد از سوی سهام‌دار عمده اجرایی می‌شود. وی افزود: حداقل بازدهی ۲۰ درصدی در بازار سرمایه این مزیت را دارد که اگر قیمت سهم افزایش یابد، لازم نیست تعهد سهام‌دار عمده اجرایی شود زیرا خریدار می‌تواند سهم را در بازار سرمایه به فروش برساند در حالی که این کار در سیستم بانکی عملی نیست.
وی تصریح کرد: بنابراین تفاوت اساسی بازار پول و سرمایه این است که در بازار پول فقط بازدهی ۲۰ درصدی وجود دارد ولی در بازار سرمایه علاوه بر بازدهی ۲۰ درصدی، فرد از مزیت دارا بودن سهم در بورس و فروش آن در صورت افزایش قیمت برخوردار می‌شود.
به گفته این فعال بازار سرمایه، به مرور زمان تعداد شرکت‌های استفاده‌کننده از این ابزار افزایش یافته و حجم معاملات بورس اضافه می‌شود. قربانی فرید یکی از ایرادهای اوراق اختیار فروش تبعی سهام را مورد توجه قرار داد و گفت: یکی از ایرادهای کوچک این ابزار محدود کردن آن به ۵۰ هزار سهم است یعنی سقف خرید این اوراق برای هر کد معاملاتی حقیقی ۵۰ هزار اختیار فروش است که این میزان باید افزایش پیدا کند. این کارگزار بورس تاکید کرد: در این راستا باید بازار سرمایه مورد مطالعه قرار گیرد و حد متوسط هر سهم بررسی شود و میزانی تعیین شود که افراد علاقه‌مند شوند این در حالی است که تعهد ۵۰ هزار سهم توسط سهام‌دارعمده قابل توجه نیست. وی با بیان این‌که شرکت‌های
سرمایه‌گذاری بزرگ و افراد حقوقی به این ابزار نیازی ندارند، توضیح داد: حقوقی‌ها کارشناس دارند و تشخیص می‌دهند که کدام سهم مطلوب است ولی اشخاص حقیقی که اطلاعاتی ندارند و نمی‌توانند به تجزیه و تحلیل بپردازند، نیاز به کمک و تضمین دارند.
به گفته این فعال بازار سرمایه، استفاده از این ابزار به اشخاص حقیقی کمک می‌کند که به بازار سرمایه علاقه‌مند شوند.
او با بیان این‌که قیمت و میزان سهام تضمین شده در ماه‌های آینده افزایش یافته و ایرادات جزئی این ابزار برطرف می‌شود، عنوان کرد:
به کارگیری اوراق اختیار فروش تبعی سهام در مثبت شدن بورس و افزایش قیمت‌ها تاثیر داشته و استفاده از آن مهم‌ترین عامل افزایش بورس در یک هفته گذشته بوده است.
بانک مرکزی مقاومت نکند
این روزها بحث راه‌اندازی بورس ارز به سوژه داغ بازار سرمایه تبدیل شده که خبرها از بی‌میلی بانک مرکزی درخصوص این کار حکایت دارد. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس هیات‌مدیره بورس کالا درباره مخالفت بدنه کارشناسی بانک مرکزی با راه‌اندازی بورس ارز، گفت: مشکل این است که بانک مرکزی تصور می‌کند با راه‌اندازی بورس ارز مدیریت بازار ارز از دستش خارج می‌شود، در صورتی که اشتباه محض است. نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی کشور تصریح کرد: اگر بانک مرکزی در مقابل این قضیه و راه‌اندازی بورس ارز مقاومت کند، باید فکری برای تحول در ساختار و جایگاه بانک مرکزی در کشور کنیم. وی همچنین از بررسی ساختار بانک مرکزی در مجلس شورای اسلامی خبر داد و گفت: طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی در راستای همین مساله است.
پورابراهیمی به بازار آزاد خرید و فروش ارز در کشور اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی روزانه حجم قابل توجهی دلار در بازار آزاد مبادله می‌شود؛ اگر کسی این مساله را کتمان می‌کند به نظر من دیگر نمی‌توان حرف منطقی با او زد. وی قرارداد آتی ارز و گواهی سپرده در بورس را اتفاق بزرگی در عرصه اقتصادی کشور عنوان کرد و گفت: با این اقدام عملا بخش قابل‌توجهی از دلارهایی که در گاوصندوق‌هاست به چرخه اقتصادی کشور برمی‌گردد و نه تنها تقاضای کاذب ایجاد نمی‌شود بلکه عرضه مازاد ایجاد می‌شود و این یک نوع تعادل به بازار ارز است.
وی در خصوص راه‌اندازی صندوق‌های سپرده ارزی افزود: راه‌اندازی صندوق‌های سپرده ارزی به ارز گرفته شده از بازار کمک می‌کند تا این ارزها را به چرخه جریان ارزی کشور برگردانیم که با نرخ سود مشخص روی انواع سپرده‌های ارزی این کار انجام می‌شود.پورابراهیمی نگرانی کارشناسان درباره قطعیت مداخله دولت در بورس ارز را بی‌مورد دانست و گفت: در فاز اول رابطه براساس عرضه و تقاضا تعریف می‌شود و اصلا نیازی به ورود بانک مرکزی نیست. در همین فاز اول بانک مرکزی باید حمایت کند و تا حمایت نکند این بورس شکل نمی‌گیرد.