گروه بازار پول- رئیس‌کل بانک مرکزی در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران، پنج خبر مهم برای فعالان اقتصادی و آحاد مردم داشت.
رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد
پنج خبر مهم برای اقتصاد ایران
تامین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی، افزایش توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها به بخش تولید، تداوم کاهش سرعت تورم در بخش مواد خوراکی، ادامه افت نرخ ارز و حرکت به سمت یکسان‌سازی در سال آینده و بررسی افزایش تسهیلات برای ساخت و خرید مسکن، پنج خبر رئیس‌کل در سخنرانی دیروز بود.
خبر اول: رفع نگرانی از ذخایر کالاهای اساسی
اولین خبر رئیس‌کل بانک مرکزی مربوط به واردات کالاهای اساسی با هدف افزایش ذخایر بود. ولی‌الله سیف «تامین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی و نیازهای عمومی» را بعنوان یکی از اولویت‌های بانک مرکزی دانست و گفت: ارز مورد نیاز «شرکت بازرگانی دولتی» و «شرکت پشتیبانی امور دام برای واردات کالاهای اساسی و تنظیم بازار» در ماه پایانی سال تامین شده است. سیف گفت: ذخیره احتیاطی اقلام مذکور هم‌اکنون در سطح اطمینان‌بخشی قرار دارد و« نگرانی‌های اولیه دولت» از این بابت مرتفع شده است.
خبر دوم: افزایش توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها به تولید
خبر دوم سیف به تلاش برای هدایت منابع به سوی تولید اشاره داشت. رئیس‌کل بانک مرکزی گرچه از افزایش مطالبات معوق بانک‌ها در سال‌های گذشته خبر داد، اما تاکید کرد: بانک مرکزی سعی می‌کند به واحدهای تولیدی در پرداخت مطالبات کمک کند. وی با تصریح بر این نکته که اولویت سیاست‌های پولی بانک مرکزی در ماه‌های اخیر مهار فشارهای تورمی بود، گفت: اما در این موقعیت از حمایت تولید نیز غافل نشدیم و جلساتی با وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاون اول رئیس‌جمهور برای افزایش توان اعطای تسهیلات بانک‌ها به بخش تولید داشتیم. سیف در عین حال خواستار به‌کارگیری دیگر روش‌های تامین مالی برای کمک به بخش تولید شد. او در همین راستا از راهبرد جدید بانک مرکزی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های استفاده نشده اشاره و تصریح کرد: یکی از برنامه‌های مدنظر بانک مرکزی چاره‌اندیشی برای «فعالیت‌های اقتصادی غیر‌بانک محور» است که از این طریق بتوان سهم ابزارهای دیگر را در تامین مالی افزایش داد.
خبر سوم: کاهش سرعت تورم
رئیس‌کل بانک مرکزی در خبر سوم خود از کاهش شتاب تورمی سخن گفت و افزود: شتاب تورم از خردادماه امسال که 1/45 درصد بود رو به افول است و این روند تداوم خواهد داشت، به نحوی که درصد تغییرات تورم در پایان آذر ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به 6/29 درصد کاهش یافته است. سیف با اشاره به روند کاهشی تورم، اظهار امیدواری کرد که با کاهش شتاب قیمت بهای خوراکی در آبان از فشار بر اقشار ضعیف جامعه تا حدودی کاسته شود. بر اساس اعلام بانک مرکزی، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران در آذر‌ماه 1392 نسبت به ماه قبل 5/0 درصد افزايش يافت. نرخ تورم در دوازده ماه منتهي به آذر‌‌ماه 1392 نسبت به دوازده ماه منتهي به آذر‌ماه 1391 معادل 3/39 درصد است.
خبر چهارم: تداوم کاهش نرخ ارز
رئیس بانک مرکزی از ایجاد آرامش نسبی نرخ‌ها در بازار ارز خبر داد و گفت: بخش عمده فعالیت‌های سفته‌بازانه از بازار خارج شده است. وی کاهش دامنه نوسانات نرخ ارز و ثبات نسبی در این بازار را از دستاوردهای ارزشمند دولت دانست و افزود: بررسی نرخ غیررسمی دلار نشان از کاهش تدریجی و منطقی آن دارد که این روند در ماه‌های آینده نیز تداوم خواهد یافت. این موضوع بر تصمیم‌گیری مدیران اقتصادی و بررسی نتایج هزینه و فایده طرح‌های اقتصادی نیز تاثیر گذاشته و شواهدی از بازگشت مازاد نقدینگی اقتصاد به سمت تولید وجود دارد.
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه صحبت‌های خود در نماز جمعه این هفته، «حفظ و پایداری بازارها» و «جلوگیری از امواج جدید سفته‌بازی»را دو رویکرد بانک مرکزی عنوان کرد و افزود: «یکسان‌سازی نرخ ارز» در سال آینده، برنامه کوتاه‌مدت بانک مرکزی خواهد بود. وی کاستن از «رفتارهای گروهی» در بازارهای مالی برای کنترل شتاب تورم در کنار «حمایت گسترده از بازار ارز» به‌منظور مقابله با انگیزه‌های سودجویانه و بازگشت اعتماد به ذخایر ارزی متناسب با واردات بلندمدت را از دیگر اولویت‌های بانک مرکزی دانست.
خبر پنجم: افزایش سقف وام مسکن
افزایش سقف تسهیلات بانکی در دو بخش ساخت و خرید مسکن پنجمین خبری بود که رئیس‌کل روز گذشته آن را تشریح کرد. سیف عنوان کرد: در این راستا پیشنهادهایی در قالب چند طرح از سوی بانک مسکن به بانک مرکزی برای افزایش سقف وام ساخت و خرید مسکن ارائه شده است. او از بررسی این پیشنهادها در شورای پول و اعتبار خبر داد و افزود: این پیشنهادها در نوبت بررسی شورای پول و اعتبار قرار دارد که در صورت تصویب می‌تواند، رونق مناسبی در بخش خرید و ساخت و ساز مسکن ایجاد کند. سیف همکاری با وزارت راه و شهرسازی برای به کارگیری راهکارهای جدید برای تامین مالی طرح مسکن مهر را یکی دیگر از محورهای عملیاتی بانک مرکزی در بخش مسکن دانست. او به دیگر اقدامات بانک مرکزی برای رونق بخشی به بخش‌های مختلف اقتصادی اشاره کرد و ادامه داد: تامین مالی 50 طرح عظیم دولتی و غیردولتی با استفاده از منابع خارجی و فعال کردن پروژه‌های عظیم ملی در گاز، پتروشیمی، نیرو، آب و زهکشی از جمله این اقدامات خواهد بود.
الزام بانک‌ها به تفکیک منابع قرض‌الحسنه
رئیس‌کل بانک مرکزی الزام بانک‌ها به «تفکیک منابع قرض‌الحسنه از سایر منابع» و«ایجاد سامانه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج» و «پرداخت 125 هزار میلیارد ریال به 5 میلیون فقره تسهیلات ازدواج» را از دیگر اقدامات صورت گرفته در بانک مرکزی برشمرد. وی در ادامه اقدامات بانک مرکزی از «تامین اعتبار خودروهای فرسوده، بازسازی مناطق آسیب دیده از بلایای طبیعی، تامین منابع مسکن جانبازان، آزادگان و خانواده‌های شهدا، مسکن مهر ، استمهال بدهی ایجاد مسکن روستایی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری» خبر داد.
سیف با بیان اینکه بانک مرکزی در صف نخست مبارزه با تحریم‌ها قرار دارد، اظهار کرد: در این راستا تامین نیازهای اقتصاد، حفظ تعادل در بازار ارز دنبال می‌شود و بانک مرکزی متناسب با شدت تحریم‌ها، رویکرد‌های خود را تغییر می‌دهد. رئیس‌کل بانک مرکزی «حفظ ثبات مالی در کنار استفاده از تکنولوژی‌های روز» و «انجام امور ضروری برای رویکرد نظارتی در بهبود عملکرد نظام بانکی» را از مهم‌ترین اقدامات بانک مرکزی برشمرد و همچنین «کنترل ریسک در شبکه‌های بانکی» و «ساماندهی بازار غیر‌متشکل پولی» درکنار « اصلاح قوانین در جهت حفظ و ثبات مالی» را از فعالیت‌های مهم بانک مرکزی عنوان کرد. وی افزود: همزمان با تشدید تحریم‌ها و کاهش درآمدهای ارزی حفظ آرامش و ثبات اقتصادی در بازارها اهمیت بیشتری یافت و مقام سیاست‌گذار رویکردهای جدیدی را در ایفای وظایف خود ایجاد کرده است. بانک مرکزی متناسب با تغییر اقتضائات و مبتنی بر اقتصاد مقاومتی، در برابر ادامه یا تشدید تحریم‌ها، معیارهای حفظ و ثبات در نظام اقتصادی کشور را دنبال می‌کند.
شفاف سازی در قوانین و بخشنامه‌ها
سیف با اشاره به اینکه بانک مرکزی در تعیین نرخ سود تسهیلات به کاهش هزینه‌های تولید توجه ویژه‌ای دارد، اظهار کرد: در راستای تسهیل مقررات بانکی، اقدامات وسیعی از جمله «بازنگری در مقررات ارزی» و «حذف قوانین زائد و بخشنامه‌های متناقض» با رویکرد حمایت از تولید آغاز شده است. ولی‌الله سیف در توضیح اقدامات اصلاحی بانک مرکزی از «تامین ارز مورد نیاز واردات دارو و تجهیزات پزشکی» و «تسهیل در دریافت وام‌ها توسط واحدهای تولیدی در کنار اصلاح بخشنامه تسهیلات کلان» خبر داد. وی افزود: بانک مرکزی در جهت «رفع موانع فعالیت صرافی‌های بانک‌ها» و «بهبود روند نقل و انتقالات ارزی» قدم برداشته است. سیف در ارتباط با گسترش بانکداری الکترونیک و ایجاد سامانه‌های مختلف گفت: ابزارهای پرداخت و تعداد تراکنش‌های بانکی افزایش یافته و فعالیت‌ها حکایت از توسعه کمی و کیفی بانکداری الکترونیک در کشور دارد که در مقایسه با کشورهای همسایه از وضعیت مطلوبی برخوردار است. وی در ادامه با اشاره به رشد چشمگیر مبادلات الکترونیکی، از انتشار آمار «یک هزار متغیر اقتصادی» از سوی بانک مرکزی نیز سخن گفت.
توجه به فقه در بانکداری
سيف با اشاره به تدوین قانون بانکداری بدون ربا گفت: این بانک در ایفای وظایف خود براساس قانون عملیات بانکی بدون ربا عمل می‌کند، زیرا ایران کشوری است که کلیه فعالیت‌های عملیات بانکی را براساس اصول شرع مقدس اسلام انجام می‌دهد. وي تصریح کرد: اصلاح نظام بانکی با استفاده از نظرات کارشناسان امور فقهی به‌ویژه مرحوم آیت‌الله رضوانی صورت گرفت و قانون عملیات بانکی با تاکید حذف ربا از نظام بانکی، تنظیم شده و از ابتدای سال 63 در حال اجرا است. وی افزود: بانک مرکزی از وجود شورای فقهی به عنوان یک نهاد مرجع و با هدف ترسیم نقشه راه برای حرکت به سمت بانکداری اسلامی بهره می‌برد. رئیس ‌کل بانک مرکزی، یکی از اقدامات اولیه بانک مرکزی بعد از انقلاب را ساماندهی وضعیت بحرانی بانک‌ها دانست و افزود: ایران یکی از سه کشوری است که قانون عملیات بانکی مبتنی بر موازین اسلامی را تصویب و اجرا کرده است. سیف با بیان اینکه با گذشت زمان و تحولات جدید، نظام به تغییراتی در استفاده از ابزارهای مالی جدید نیاز دارد، افزود: بانک مرکزی این چارچوب‌ها را بازبینی و بر اساس نیاز اصلاح می‌کند. وی، یکی از اقدامات بانک مرکزی را در دوره جنگ تحمیلی، «حفظ پایداری اقتصاد» برشمرد و اظهار کرد: از طریق «انتشار اوراق مشارکت، صکوک و اعطای خط اعتباری، پرداخت تسهیلات به خسارت دیدگان خشکسالی در بخش کشاورزی و مشارکت در تدوین اعتبارات مورد نیاز در طرح‌های اشتغالزایی و کارآفرینی» اقدامات مهمی انجام شده بود.
سومین همایش پولی
ولی‌الله سیف یکی از سخنرانان اصلی سومین همایش سیاست‌های پولی، چالش‌های بانکداری و تولید است که از سوی روزنامه «دنیای اقتصاد» برگزار می‌شود. در این همایش علاوه‌بر سیف، مسعود نیلی، اکبر کمیجانی و هاشم پسران، نامزد نوبل اقتصاد، سخنرانی خواهند کرد. در این همایش به چارچوب سیاست‌گذاری مناسب ارزی در دوره حاضر پرداخته خواهد شد. علاقه‌مندان می‌توانند برای شرکت در همایش و کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 34-87762430 تماس بگیرند.