هفته نامه تایم نوشت : برخلاف رویکرد نظامی امریکا که رو به شرق گرایش پیدا کرده است ؛ چین ؛ نگاه به غرب دوردست و هر نقطه ای که امریکا آماده خروج از آن است دوخته و درزمان حاضر افغانستان نقطه ورود چین خواهد بود.هفته نامه آمریکایی "تایم " در گزارشی در زمینه رویکردهای اقتصادی چین در افغانستان و پررنگ شدن نقش چین در این کشور همزمان با آماده شدن نیروهای امریکایی برای خروج از افغانستان نوشت :"لئون پانه تا" وزیر دفاع آمریکا هفته گذشته در سفر به آسیا اعلامکرد که کشورش تا سال 2020 به میزان 60 درصد از ناوهای جنگی اش را در اقیانوس آرام مستقر خواهد کرد. هم اکنون 50 درصد این ناوها در اقیانوس اطلس و 50 درصد هم در اقیانوس آرام لنگر انداخته اند.
آمریکا و متحدانش تا پایان سال 2014 میلادی از افغانستان خارج خواهند شد. چین منافعی وسیع و رو به رشد در افغانستان دارد . دو کشور مرزهای مشترک کوتاه و کوهستانی با هم دارند روسای جمهوری دو کشور جمعه گذشته در حاشیه "اجلاس سران شانگهای " در پکن با یکدیگر دیدار کرده و از یک مشارکت راهبردی جدید میان یکدیگر خبر دادند.افغانستان عضو ناظر"سازمان همکاری شانگهای " است.
چین در سالهای اخیر یک سرمایه گذار کلیدی در افغانستان بوده است . در سال 2007؛ گروه صنعتی "متالورژیک گروپ" مربوط به ذوب فلزات در چین امتیاز مزایده 3 میلیارد دلاری برای استخراج معدن مس "عینک " را در استان لوگار افغانستان بدست آورد. سال گذشته هم "شرکت ملی نفت چین " امتیاز حفاری و استخراج نفت و گاز طبیعی در استانهای "سرپل " و " فاریاب " را بدست اورد. این اولین امتیاز حفاری و استخراج نفت افغانستان است که به یک شرکت خارجی واگذار می شود.
گرچه سطح مبادلات تجاری میان دو کشور پایین است اما با شتاب فراوان رو به افزایش است . این تجارت از 25 میلیون دلار در سال 2000 به 2 میلیارد و 343 میلیون دلار در سال 2011 افزایش داشته است
حضور چین در افغانستان نه فقط سیرکردن اشتهای زایدالوصف آن برای انرژی و مواد خام است ؛ بلکه موضوعات امنیتی در اولویت این منافع نهتفه است .چین موضعی محتاط نسبت به حضور نظامی غرب به رهبری آمریکا در افغانستان دارد . پکن بر این باور است که مبارزان مسلح "اویغور" که در حملات استان "شین جیانگ " در شمال غربی چین دست داشتند؛ در افغانستان زیر نظر طالبان آموزش دیده و پناه گرفته بودند. چین بازار مصرف هروئین تولیدشده در افغانستان است. یکی از اهداف امضاء سند همکاری راهبردی میان دو کشور هم این بود که دغدغه های چین در مورد نفوذ افغانستان در بی ثبات ساختن استان شین جیانگ از بین برود. این پیمان بر فاصله گرفتن دو طرف از تروریزم ؛ افراط گرایی ؛ جدایی طلبی و جنایات سازمان یافته صراحت دارد.
گروه رهبری کننده گفت وگوهای صلح افغانستان معتقد است که در آستانه برنامه ریزی آمریکا برای خروج از این کشور؛ پرهیز آمریکا از جنگ مستقیم با طالبان ؛ امتیازی است کلیدی برای تشکیل یک بلوک منطقه ای به رغم همگرایی که چین و روسیه در پکن ابراز کردند؛ این دو همسایه بزرگ و نیرومند افغانستان اهدافی متنوع را در این کشور دنبال می کنند که مانع از همکاری گسترده آنها در این کشور می شود.
چین از مشارکت در نیروی ائتلاف حاضر در افغانستان خودداری کرد؛ نه در اعزام نیرو و نه در تهیه تدارکات و پشتیبانی و از هرگونه مداخله نظامی در این کشور اجتناب می ورزد. نقش پکن در افغانستان در قالب سرمایه گذاری برای توسعه این کشور است . پکن این سرمایه گذاری را عامل ثبات افغانستان و در مقابل ؛ تامین مواد خام مورد نیاز اقتصاد چین به حساب می آورد. به اعتقاد کارشناسان ؛ چین با خطر افراط گرایی و ورود و قاچاق مواد مخدر از افغانستان روبروست. براین اساس راهبرد بلندمدت آن در افغانستان بر محور اقتصاد؛ راه اندازی شبکه های حمل و نقل منطقه ای و گسترش تجارت افغانستان با آسیای میانه و چین پایه ریزی شده است. این محورها موتور اقتصادی چین در توسعه اقتصادی افغانستان را تشکیل می دهند.
به اعتقاد این تحلیلگران ؛ اگر اشتغال مردم محلی فراهم باشد؛ حمایت از تروریزم هم کاهش می یابد اگر کشت های جایگزین در کشاورزی به مردم عرضه شود؛ مردم از کشت خشخاش روی خواهند گرداند. خطر در افغانستان بسیار بالاست اما در عوض هرگونه سرمایه گذاری در این کشور؛ بازدهی عالی خواهد داشت