"در صورتی که پ.ک.ک و حزب دموکرات کردستان عراق مشکلات فیمابین را حل کرده و بتوانند به تفاهم برسند، مشکلات کردستان سوریه بسیار کمتر خواهد گردید."
کردپرس: دکتر محمود عثمان، سیاستمدار با تجربه کُرد که بیشتر از نیم قرن به عنوان یک چهره سیاسی تأثیرگذار در صحنه سیاسی کردستان و عراق مشغول به فعالیت می باشد، از نحوه تجدید دوره ریاست مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان از سوی پارلمان اقلیم انتقاد کرده و بر این باور است که در اقلیم کردستان، تاکنون رفتار هیچ یک از طرفین حکومت و احزاب اپوزیسیون، مطابق با معیارهای دموکراسی نبوده.
به عقیده این نماینده وابسته به فراکسیون همپیمانی کردستانی در پارلمان عراق، سه معضل اساسی یعنی تعیین حدود مرزی، اقتصاد و نیروی نظامی دفاعی اقلیم کردستان، مشکلاتی به جا مانده از حکومت بعثی صدام حسین بوده، که تاکنون نیز به صورت لاینحل باقی مانده است.
دکتر محمود عثمان در این مصاحبه پرسشهای کردپرس در مورد اوضاع سیاسی اقلیم کردستان، سیاستهای نفتی حکومت اقلیم، روابط میان اربیل و بغداد، نزدیک شدن بارزانی به مالکی را پاسخ گفته و نظرات خود را درباره مسائل مربوط به کنگره موسوم به کنگره ملی کردها، بحران سوریه و شرایط کُردها در آن کشور را تشریح نمود.
کردپرس: نظر شما در مورد تمدید ریاست بارزانی بر اقلیم کردستان عراق و برنامه و سیاست دو حزب حاکم و احزاب اپوزیسیون در اینباره چیست؟
محمود عثمان: تمدید ریاست بارزانی اقدام درستی نبود و به نفع خود بارزانی هم نیست که مدت ریاست خود را به این نحو تمدید نماید. چرا که می شد به صورتی بهتر انجام گیرد؛ از راه اصلاح قانون ریاست اقلیم که از طریق همان قانون بود که بارزانی برای این پُست انتخاب شد و یا اینکه قانون را به صورتی که بتواند بار دیگر خود را در انتخابات ریاست اقلیم کاندید نماید، تغییر دهند. اما اقدام صورت گرفته قانونی نیست و این پرسش را مطرح می سازد که کسی که از راه انتخابات و از سوی رأی مردمی برای این پُست انتخاب گردیده چطور امکان دارد از سوی پارلمان در این پُست ابقا گردد، در جواب این پرسش بعضی از حقوقدانان این کار را ممکن دانسته و بعضی دیگر بر نادرست بودن آن تأکید دارند.
ایراد دیگری نیز بر نحوه تصویب این قانون وارد است، چراکه تصویب قانونی در پارلمان آنهم تنها در عرض یک ساعت، امری غیرقانونی به شمار می آید. بر طبق قوانین پارلمان هر قانونی که به تصویب نمایندگان می رسد می بایست در ابتدا مورد بررسی های اولیه قرار گرفته، پس از دو یا سه روز بررسی نهایی انجام شده و سپس رأی گیری برای تصویب آن انجام شود و این روند دست کم یک هفته به طول می انجامد و به همین دلیل اگر قرار بود که این قانون در پارلمان به تصویب برسد لازم بود یک هفته قبل مقدمات قانونی آن انجام گردد. به نظر من این نحوه تصویب قانون، خود جای شک و گمان دارد و روند امور چنان که باید، پیش نرفت که قانونی بودن ریاست اقلیم را زیر سوال نبرد.
تمدید مدت ریاست با این شیوه، خود باعث تضعیف جایگاه ریاست اقلیم گردیده و این در حالی است که اگر بارزانی خود را در انتخابات کاندید می نمود و از طریق رأی مردم دوباره انتخاب می شد، این وضعیت پیش نمی آمد.
کردپرس: واکنش و مواضع احزاب اپوزیسیون در برابر این مسئله را چگونه ارزیابی می کنید؟
محمود عثمان: به دلیل نو بودن تجربه دموکراسی و همچنین وجود احزاب اپوزیسیون در کردستان عراق، مواضع و سیاست هیچ یک از احزاب حکمران و اپوزیسیون در برابر دیگری خالی از اشتباه نیست و در حال حاضر هر دو طرف بر مخالفت و ضدیت با یکدیگر اصرار ورزیده و در روابط خود روشهای سیاسی و دیپلوماتیک را به کار نمی گیرند و تنشهای میان این احزاب مانع از این است که مشکلات فیمابین خود را از طریق گفتگو و مذاکره، حل نمایند، در حال حاضر حکومت و اپوزیسیون طرف مقابل خود را بایکوت کرده و حملات لفظی تندی را متوجه یکدیگر می کنند و این اوضاع با معیارهای دموکراسی منطبق نبوده و هیچ نفعی نیز برای ملت ندارد.
به همین دلیل انتقادی جدی را به هر دو طرف وارد می دانم و جدای از آن نیز می بایست اگر اپوزیسیون از برنامه و سیاستهای حزب حاکم اعلام نارضایتی می نماید، برنامه‌ای مدون و دقیق را برای جایگزین کردن ارائه نماید نه اینکه صرفاً به انتقاد و سیاه نمایی اکتفا کند. متأسفانه در این مورد نواقص و کمبودهای بسیاری دیده می شود.
کردپرس: احزاب اپوزیسیون اعلام کرده اند پس از اتمام دوره قانونی ریاست بارزانی بر اقلیم، ماندن وی در این پُست را نامشروع می دانند و در مورد پارلمان نیز به همان صورت رفتار خواهند نمود. به نظر شما اگر این تهدیدات جنبه عملی به خود بگیرد، چه تأثیری بر اوضاع سیاسی اقلیم خواهد داشت و آن را به چه سویی خواهد برد؟
محمود عثمان: این تصمیم، نمیتواند به عنوان اقدام سنجیده ای ارزیابی شود و باعث افزایش مشکلات خواهد بود. البته در حال حاضر احزاب اپوزیسیون به دلیل نزدیک شدن زمان برگزاری کنگره ملی که بارزانی ریاست این کنگره و جلسات و نشست های آن را به عهده خواهد داشت، موضوع را مسکوت باقی گذاشته اند و باید دید بعد از کنگره چه پیش خواهد آمد. اما در هر حال به نظر من نتیجه این نوع اقدامات ازدیاد مشکلات مردم خواهد بود، چرا که در حال حاضر بارزانی بر مسند ریاست است و تأکید مداوم بر عدم مشروعیت و پایان دوره ریاست او تنها مشکلات کُردها را بیشتر خواهد کرد، که خود در حال حاضر با مشکلات بسیاری در این منطقه دست و پنجه نرم می کنند. بهتر آن است به جای این کار از راه مذاکره و برگزاری نشست بر سر موارد مورد مناقشه، به توافقی کلی دست یافته و سعی در تنش زدایی داشته باشند. حتی اگر در این جلسات توافق کاملی به دست نیامد، باید در هر حال تلاش نمایند به جای منافع حزبی، منافع ملی را در اولویت قرار دهند.
کردپرس: در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان، با توجه به اوضاع و واقعیات کنونی، پیش بینی شما از تغییرات در آرایش سیاسی اقلیم، پس از این انتخابات چیست؟
محمود عثمان: در حال حاضر هیچ، حتی زمان و چگونگی برگزاری انتخابات مشخص نیست. چرا که تاریخ برگزاری انتخابات اقلیم بر طبق اعلام قبلی 21/9/2013 می باشد اما کمیسیون عالی انتخابات عراق اعلام کرده به دلیل اینکه توان برگزاری دو انتخابات را با فاصله ای کوتاه ندارد، می بایست انتخابات شواری استانی نیز همزمان با انتخابات پارلمانی و در یک روز برگزار شود و این به معنی به تعویق انداختن انتخابات پارلمانی به مدت 2 ماه دیگر می باشد. اطلاعاتی که در این مورد به دست من رسیده حاکی از قبول کردن این پیشنهاد از سوی حکومت اقلیم است اما تاکنون رسماً هیچ جوابیه و خبری در این مورد منتشر نشده و نحوه برگزاری انتخابات مشخص نیست.
از سویی دیگر تغییر در چینش و اوضاع سیاسی کردستان خود بستگی به نتیجه این انتخابات و میزان آرا و تعداد کرسی هایی که احزاب به دست می آورند، دارد و بعد از انتخابات بسته به نتایج آرا، توافقات و همپیمانی های میان احزاب و هم چنین حزب حاکم و حزب اپوزیسیون مشخص می گردد. در حال حاضر برای تعیین چهارچوب و نقشه سیاسی اقلیم قدری زود است.
کردپرس: به عنوان یک چهره کارآزموده و سیاستمداری با تجربه، پیش بینی شما از آرای احزاب حاکم و اپوزیسیون اقلیم کردستان در این انتخابات چیست؟
محمود عثمان: نمی توانم در این مورد هیچ گونه پیش بینی داشته باشم و نیز قصد ندارم که نظر خود را قبل از انتخابات اعلام نمایم. به دلیل فقدان آمارگیری رسمی امکان دخالت و دستکاری در نتیجه انتخابات اقلیم کردستان و عراق بسیار زیاد است و ممکن است نتیجه انتخابات با رأی مردم یکی نباشد و این خود باعث بوجود آمدن بعضی مشکلات خواهد، به طور کلی مایل نیستم نظری مشخص در این مورد اعلام کنم، چرا که ممکن است تأثیراتی در امور داشته باشد.
کردپرس: سیاستهای نفتی حکومت اقلیم کردستان یکی از موضوعات بحث برانگیز همیشگی در عرصه سیاسی اقلیم و عراق بوده است و همانطور که مستحضر هستید اربیل علیرغم اعتراضات بغداد، سیاستهای مورد نظر خود را در حوزه نفت دنبال نموده است، سیاستهای نفتی حکومت اقلیم کردستان را چگونه ارزیابی می کنید؟
محمود عثمان: بگذارید ابتدا بگویم که ورود شرکتهای برزگ نفتی به کردستان و استخراج نفت این منطقه از نظر من اقدامی ارزنده و مثبت است، چرا که تکیه گاهی اقتصادی برای اداره اقلیم کردستان خواهد بود، اما همین اقدام نیز باید اولاً به صورت عجولانه صورت نگیرد و انبوه شرکتها به منطقه کردستان سرازیر نگردند و نفت به صورت فعلی و بی حد و حصر استخراج نشود و ثانیاً می بایست تمامی مراحل استخراج و صادرات نفت اقلیم کردستان به خارج و جزئیات درآمدهای نفتی شفاف و آشکار بوده و هیچ پرده پوشی و پنهانکاری در حوزه درآمدهای نفتی وجود نداشته باشد.
در حال حاضر مردم انتقادات بسیاری در مورد پنهانکاریهای نفتی و درآمدهای آن و دیگر معضلات دارند که من در مورد صحت و سقم ایرادات اطلاع چندانی ندارم، اما به هر حال شفاف سازی در مورد تمامی مراحل استخراج و صادرات نفت ضرورتی است اجتناب ناپذیر و می بایست درآمدهای نفتی تحویل پارلمان گردیده و در بودجه وارد شود. البته ممکن است در صورت اعلام رقم واقعی درآمدهای نفتی اقلیم کردستان و اضافه کردن آن به بودجه، حکومت مرکزی بغداد سهم کردستان را از بودجه عمومی کشور حذف کند، اما می شود از طریق گفتگو در این مورد، با بغداد به توافق رسید. در هر صورت روند امور نفتی و درآمدهای مربوطه نیازمند شفاف سازی است.
کردپرس: در گفته های خود به تنش نفتی میان اربیل- بغداد اشاره کردید، در چند ماه گذشته شاهد به هم نزدیک شدن مسعود بارزانی، ریاست اقلیم و نوری مالکی، نخست وزیر عراق بودیم، با توجه به وضعیت کنونی اقلیم کردستان و عراق، ریشه اصلی مشکلات و اختلافات میان حکومت اقلیم و حکومت مرکزی را در چه می بینید و نظر شما در مورد روابط کنونی و نزدیک شدن دو طرف این مناقشه، چیست؟
محمود عثمان: ریشه این اختلافات به گذشته برمی گردد و از مدتها قبل و حتی در حکومت قبلی یعنی حکومت صدام حسین نیز در میان اربیل- بغداد وجود داشته.
اختلافات بر سر سه موضوع اصلی ادامه دارد، اول حدود مرزهای اقلیم کردستان و اینکه خط اصلی مرزی کجاست؟ میدانیم که قسمت اعظمی از خاک کردستان از آن جدا گردیده و اکنون نیز تحت کنترل بغداد می باشد، آیا این مناطق به اقلیم کردستان بازگردانده می شوند؟ جواب این سؤال و نحوه تصمیم گیری در مورد مناطق مورد مناقشه، در گرو اجرایی کردن ماده 140 قانون اساسی است. می بایست این ماده اجرایی گردیده و حدود مرزها دقیقاً مشخص می شد، اما این کار انجام نشده، هر چند قبلاً بعضی اقدامات صورت گرفته، اما در حقیقت اراده‌ای جدی و تلاش چندانی برای اجرای این قانون مهم دیده نمی شود.
مشکل دوم؛ اقتصاد کردستان است، که آن هم وابسته به مشکلات نفتی است. به طور کلی 93% الی 94% درآمد عراق وابسته به فروش نفت و گاز است و این در حالی است که هیچ یک از موارد مربوط به درآمدهای نفتی شفاف و مشخص نیست و قانون مشخصی در این مورد تدوین نگردیده که همه طرفین طبق آن قانون و موازین مشخص فعالیت کنند و مشکلات و تنش نفتی میان اربیل- بغداد هم که جای خود را دارد و منازعات در مورد شرکتهای نفتی فعال در اقلیم و درآمدهای نفتی که لاینحل باقی مانده اند.
مشکل سوم مربوط به نیروهای دفاعی اقلیم کردستان عراق موسوم به پیشمرگ است که این مشکل نیز میان اقلیم و بغداد از گذشته تاکنون لاینحل ماند و موارد اختلاف شامل ارتباط این نیروها با بغداد و مشخص کردن طرف کنترل و فرماندهی آنها (که اقلیم باشد یا بغداد) و نحوه تعامل این نیرو با حکومت مرکزی و حمایتهایش و هم چنین بودجه و تأمین تدارکات آنها می باشد.
در حال حاضر حکومت بغداد مدعی است که اگر قرار باشد بودجه و تدارکات این نیروها را تأمین کند، می بایست این نیروها تحت امر بغداد باشد و این درخواست برای حکومت اقلیم پذیرفتنی نیست.
البته اختلافات دیگری من جمله، معضلات اداری و فرهنگی نیز وجود دارد اما مشکلات اصلی و اساسی این سه مورد بود. یعنی مرزها، اقتصاد و نیروهای نظامی، که هیچ یک تاکنون حل نگردیده اند، هر چند بعضاً مذاکراتی صورت گرفته اما به صورت ناقص بوده و مشکلات هم چنان لاینحل باقی مانده اند.
کردپرس: آیا می توان همانطور که بعضی جریانهای سیاسی در اقلیم ادعا می کنند بگوییم که توافقات میان بارزانی و مالکی هیچ دستاوردی نداشته؟
محمود عثمان: بدون شک توافقات، قدم مثبتی است در جهت رفع مشکلات فیمابین. جناب نیچیروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم به بغداد سفر کرد و بر سر 7 مورد از امور امنیتی، اداری و اقتصادی توافق کردند. سپس مالکی از اربیل دیدار کرد و متقابلاً مسعود بارزانی به بغداد رفت. درست است که نفس این رفت و آمدهای سیاسی راه حل مشکلات نیست. اما نمی توان گفت دستاوردی نیز نداشته چرا که تا حدودی باعث آرام شدن اوضاع و تنش زدایی در روابط گردیده.
طبق توافقات انجام شده، شش کمیته تخصصی برای حل اختلافات فی مابین تشکیل شده که هر کمیته به صورت ویژه و برای حل مشکلات، فعالیت خواهد کرد و احتمالاً در آینده فعالیت کمیته‌ها گسترش نیز خواهد یافت، نمی دانم تا چه حد در این امر موفق خواهند بود، اما در آرام کردن اوضاع تأثیر مثبتی داشته اند و این اقدام خود قدمی رو به جلو است در راه، حل اختلافات.
کردپرس: همزمان با تمدید دوره ریاست بارزانی بر اقلیم و نزدیک شدن بارزانی به مالکی، فواد معصوم، عضو همپیمانی کردستانی در جریان سفر هیئت نظامی وزارت پیشمرگ اقلیم به بغداد اعلام کرد که همپیمانی کردستانی هیچ مشکلی با ماندن مالکی در پُست نخست وزیری برای سومین دوره ندارد. این در حالی است که طبق مصوبه پارلمان عراق، نخست وزیر تنها دو دوره می تواند در این پُست باقی بماند، نظر شما در مورد این موضع همپیمانی کردستانی چیست؟
محمود عثمان: فواد معصوم چنین چیزی نگفته و سخنان وی تحریف شده، وی نگفت با اقدامی اینچنین مشکلی نداریم، بلکه اعلام کرد که تصمیم گیری در این مورد برعهده ما و دیگر جریانهای سیاسی نیست، بلکه در قانون صراحتاً ذکر شده که هر حزب و گروه سیاسی که در انتخابات اکثریت آرا و بیشترین تعداد کرسی های پارلمان را به دست آورد، حق تعیین کردن نخست وزیر با آن حزب خواهد بود. بنابراین تا زمانی که این قانون پا بر جا و تغییرناپذیر باشد، هر حزبی که صاحب بیشترین تعداد کرسی در پارلمان باشد، حزب مالکی باشد یا دیگر احزاب، می تواند نخست وزیر را تعیین کند. اما در صورتی که این بند از قانون تغییر داده شد و مثلاً قانون کاندید کردن یک شخص برای دو یا سه دوره متمادی ممنوع اعلام گردید، در مورد ماندن یا نماندن مالکی نیز تصمیم گیری خواهد شد، اما در حال حاضر و با توجه به این موانع قانونی، بحث در این مورد امکان پذیر نیست. در حال حاضر دو راه داریم یا با اصلاح قانون، ماده مزبور تغییر داده شود و یا اینکه احزاب در میان خود توافق کنند که هیچ کس در سه دوره پیاپی بر مسند نخست وزیری عراق تکیه نزند، اما تاکنون هیچ یک از این راهها، حتی مورد بحث نیز قرار نگرفته اند، به همین دلیل نمی توان در این باره نظری داد، در ضمن همانطور که اشاره کردم سخنان فواد معصوم تحریف شده و نامبرده گفته بود تا به حال با ما در این مورد مشورت نشده تا مخالفت یا موافقت خود را اعلام کنیم.
کردپرس: در آینده ای نزدیک کنگره موسوم به کنگره ملی کرد، در اربیل و با حضور و مشارکت تمامی احزاب و جریانات سیاسی و مدنی کُرد منطقه، برگزار می گردد، نظر شما درباره این کنگره و انتظارات از آن چیست؟
محمود عثمان: بحث برگزاری کنگره ملی از مدتها قبل و سالهای دهه 70 میلادی مطرح بوده و ما با احزاب کُردی در این مورد نشستهایی را برگزار کردیم و خود من چهل سال قبل در این مورد فعالیت داشته و در برگزاری کنگره ملی در بیروت نیز نقش داشتم و سپس در پاریس و آمریکا و بعدها در سوئد و انگلیس و چندین کشور دیگر نیز در این مورد چندین بار، نشست و گفتگوهای احزاب کُردی به منظور برگزاری کنگره ملی انجام گرفت و هر بار نیز بیانیه هایی صادر کردیم. لازم می دانم در مورد این کنگره سه موضوع مهم را مورد بحث قرار دهم که مهمترین آنها موضع و دخالت کشورهای منطقه منجمله ایران و ترکیه و حتی سوریه ( علیرغم اینکه سوریه، خود گرفتار جنگ داخلی است) می باشد و بغداد نیز به هیچ وجه موافق برگزاری چنین کنگره ای در اقلیم کردستان نیست.
مسئله دوم اختلاف درونی کُردهاست، اغلب احزاب کُردی دچار تنش و اختلافات داخلی بوده و با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند، قبلاً حتی این اختلافات به جنگ مسلحانه و کشتن یکدیگر نیز می انجامید، اما خوشبختانه در حال حاضر آن دوران بسرآمده، اما اختلاف درون حزبی باقی مانده‌اند. در بین احزاب کُرد ایرانی هیچ کس با دیگری به توافق نمی رسد، در کردستان سوریه نیز همان مشکل وجود دارد و احزاب دچار اختلاف نظر می باشند و این در حالی است با جنگی ناخواسته و تحمیلی دست و پنجه نرم می کنند و دستهایی در منطقه سعی در به شکست انجامیدن جنبش و مبارزات آنان را دارند. در ترکیه نیز مذاکرات صلح که از سوی اوجالان اعلام گردید تاکنون دستاوردی برای کُردها نداشته و به نتیجه مشخصی نرسیده است. سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا این کنگره با وجود این مشکلات خواهد توانست مشکلی را حل و فصل نماید و به نتیجه دلخواه دست یابد؟
به نظر من در ابتدا ضروری است همه احزاب کُردی، تمام سعی خود را برای حل مشکلات داخلی و اختلافات باهم بکارگیرند، که بعداً بتوانند در حل مشکل ملی نیز موفق باشند. من فکر می کنم برگزاری این کنگره اقدامی ارزنده و مثبت است، اما موفقیت آمیزبودن آن بستگی به موارد ذکر شده دارد.
اولین چالشی که کنگره با آن مواجه خواهد شد حل و فصل معضل بغرنج کردستان سوریه است. در صورتی که کنگره بتواند این مسئله را حل کند به عنوان بزرگترین موفقیت کنگره به شمار خواهد آمد، اما اگر صرفاً به برگزاری چند نشست و صدور بیانیه اکتفا شود، هیچ نتیجه و سودی نخواهد داشت و قبلاٌ نیز این کار انجام شده. بهرحال باید منتظر بود و دید که ترکیه و ایران در این مورد چه موضعی اتخاذ می کنند و آیا نقشی در کنگره خواهند داشت یا نه؟ و آیا احزاب کُردی در میان خود به توافقی استراتژیک دست می یابند یا نه؟ و می بایست دستاوردهای کنگره و توقعات را با توجه به این فاکتورها ارزیابی کرد.
کردپرس: در این مدت شاهد افزایش چشمگیر حملات تروریستی در عراق بودیم شما علت فعال شدن دوباره گروههای تروریستی در این کشور را در چه می بینید؟
محمود عثمان: علت اصلی این امر به ناتوانی دولت عراق در حل معضلات این کشور و به خصوص مشکلات امنیتی برمی گردد. پس از اشغال عراق توسط آمریکا، القاعده نیروهای خود را به این کشور سرازیر کرد و در حال حاضر نقش مهمی در ناامن کردن این کشور ایفا می کند و از سوی بازمانده های حزب بعث نیز مورد حمایت قرار می گیرد. تمامی این فاکتورها در افزایش حملات تروریستی مؤثرند و به جز این نیز دخالتهای خارجی از سوی کشورهای منطقه و جهان باعث وخیم تر شدن اوضاع امنیتی گردیده و در عین حال، حکومت عراق از تأمین ثبات امنیتی و سیاسی کشور و انسجام نیروها برای مبارزه با تروریسم عاجز مانده است.
از همان ابتدای سر کار آمدن این حکومت بعد از سقوط صدام، هیچ اقدام و کوششی در راه آشتی ملی در کشور انجام نگرفت، عفو عمومی اعلام نشد و اختلافات طایفه ای و عشیره ای که محصول دوره صدام بود لاینحل باقی ماند و مزید بر علت شد. همگی این عوامل با توطئه و دخالتهای دولتهای خارجی دست به دست هم داده و اوضاع عراق را به سوی این وضع کنونی سوق داد.
کارنامه حکومت از لحاظ امنیتی کارنامه موفقی نبوده و از لحاظ سیاسی نیز احزاب و گروهها دچار اختلافات عمیق هستند و علیرغم تمام مشکلات کشور، حاضر نیستند با هم دیدار کرده و مشکلات فیمابین را از طریق مذاکره حل کنند و همه این موارد زمینه مساعدی را برای فعالیت آزادانه القاعده و بازمانده های حزب بعث فراهم آورده و همانطور که شاهد هستیم در این اواخر اقدامات تروریستی آنها به شیوه ای چشمگیر افزایش یافته و حتی روش حملات آنها دچار تحول شده و از روشهای پیشرفته‌تری برای مقاصد شوم خود بهره می گیرند که این نیز خود مشکلی بزرگتر برای امنیت کشور ایجاد کرده است. مشکلی تا آن حد بزرگ که حتی باعث هراس آمریکا نیز گردیده و اغلب سفارتخانه و کنسولگری های خود در منطقه را از ترس حملات القاعده به حالت تعطیل درآورد، که البته این نیز به نوبه خود باعث افزایش هراس جهانی از حملات تروریستی القاعده می شود.
کردپرس: چند روز پیش 90 سال از بسته شدن پیمان لوزان گذشت، حال پس از سپری شدن این زمان و با توجه به تحولات اخیر منطقه، پیش بینی شما از آینده منطقه چیست؟
محمود عثمان: در آن زمان بستن قرارداد لوزان در حقیقت توافقی بود میان انگلیس و ترکیه که رضایت دیگر کشورهای منطقه را نیز با خود به همراه داشت و در این میان کردستان قربانی آشکار این توافقات شد.
در عین حال پیمان سیور که حق تعیین سرنوشت را برای کُرد در نظر می گرفت، نقض شد و البته خود کُردها نیز در این مورد بی تقصیر نبوده‌اند چرا که در آن زمان نیز دارای صفوفی یکپارچه و متحد نبودند.
در حال حاضر تحولات اخیر منطقه باعث بیشتر شناخته شدن معضل کُرد در دنیا گشته و در سطح منطقه ای نیز کُرد تحرکات خود را افزایش داده که البته موفقیت این تلاشها مستلزم در پیش گرفتن یک استراتژی واحد و تشکیل لابی قدرتمندکردی، در دیگر کشورهاست.
کردپرس: بحران سوریه سومین سال خود را سپری می کند و افق روشنی نیز برای حل بحران این کشور دیده نمی شود، به نظر شما آینده این کشور به چه سمت و سویی خواهد رفت؟
محمود عثمان: با توجه به شرایط کنونی، آینده خوبی برای سوریه متصور نیستم. ملت سوریه قربانی جنگ میان دولتی نادموکراتیک و اپوزیسیونی شده که معجونی است از گروهها و دستجات مختلف و متناقض.
دخالتهای ترکیه تأثیر بسزایی در این بحران داشته، ایران نیز نقش خود را با حمایت از دولت سوریه، ایفا می کند، روسیه نیز حامی دولت بشار اسد است و از سویی دیگر آمریکا و همپیمانانش دستی بر قضیه دارند، هر چند که کمک چندانی برای پیروزی مخالفان نمی کنند. یعنی در حقیقت همه طرفین اصرار در ادامه دادن و به درازا کشاندن این جنگ دارند، این در حالیست که به درازا کشیدن جنگ و تضعیف هر چه بیشتر سوریه، به سود اسرائیل تمام خواهد شد.
در حال حاضر جامعه جهانی وظیفه دارد با برگزاری کنفرانسی جامع مانند کنفرانس لبنان، کوشش نماید حکومتی ملی با مشارکت همه گروهها و جریانات درگیر در سوریه مستقر شود و در کمترین مدت زمینه را برای انتخاباتی شفاف مساعد نماید. هم اکنون گفتگوهایی میان آمریکا و سوریه در جریان است و در صورت توافق میان آنها، قادر خواهند بود که رضایت دیگر طرفهای درگیر را هم به دست آورند. اما مسئله مهم برای ما مشکلات وسیع کُرد در سوریه است. قبلاً رژیم سوریه هیچگونه حقی را برای کُردها قائل نبود و حال آنان تا حدی کنترل مناطق خود را به دست گرفته اند، اما حملات نظامی برخی احزاب و گروههای تندرو، مشکلات زیادی را برای کُردها به وجود آورده. مرزها به روی آنها بسته شده و در محاصره ای اقتصادی گرفتار آمده اند و از لحاظ معیشتی در تنگنا به سر می برند و همزمان از سوی گروههای افراطی وابسته به القاعده و ارتش موسوم بو ارتش آزاد مخالفین، که از سوی ترکیه به شدت حمایت می شوند، با جنگی تحمیلی و ناخواسته مواجه گردیده و در عین حال جنگ در میان کُرد و این گروهها جریان دارد، خود احزاب کُرد سوریه من جمله حزب اتحاد دموکراتیک و الپارتی نیز، دچار اختلاف بایکدیگر هستند.
می توان گفت توطئه ای از سوی ترکیه و به نوعی هم دولت سوریه با هدف سرکوب و برهم زدن جنبش برخاسته در کردستان سوریه در جریان است و این خود تهدیدی جدی بر ضد مسئله کُرد به شمار می آید.
در هر حال بحران سوریه با دخالتهای دولتهای بیگانه بسیار پیچیده و بغرنج گشته و تنها با توافق میان این دولتهاست که فرصت حل این بحران به دست خواهد آمد. به طور قطع نمی توان گفت بحران کی به پایان خواهد رسید، اما مطمئناً فعلاً این بحران پابرجاست.
کردپرس: برنامه، سیاست و مواضع اتخاذ شده از سوی کُردهای سوریه و به‌ویژه حزب اتحاد دموکراتیک که در حال حاضر کنترل مناطق کُردنشین را به دست گرفته است را چگونه ارزیابی می کنید؟
محمود عثمان: سیاست و مواضع این احزاب را، به دلیل ناسازگاری و تنش میانشان، را مناسب نمیدانم. علیرغم اینکه این احزاب در نشست اربیل مشارکت داشتند و هیئت عالی کُرد، به منظور اداره امور تشکیل گردیده و بر سر موارد مورد بحث در نشست، توافق صورت گرفت. اما به محض بازگشت به مناطق خودشان هر کدام از احزاب مطابق با خواسته و منافع خود به طور مستقل شوراهایی را تشکیل داده و جدا از یکدیگر کار و فعالیت می نمایند. از سویی الپارتی با انتقاد از حزب اتحاد دموکراتیک ادعای ارتباط و همکاری این حزب با دولت سوریه را مطرح می نماید و از سوی دیگر اتحاد دموکراتیک مدعی است که الپارتی قصد دارد با توافق با حکومت اقلیم کردستان بر ضد این حزب وارد عمل شود.
جدای از همه اینها دو حزب حاکم اقلیم کردستان، یعنی اتحادیه میهنی و حزب دموکرات اعلام کرده‌اند که قصد دارند نیروهای خود را به منظور حفاظت از مردم مناطق کُردنشین سوریه به این منطقه گسیل دارند، اما اتحاد دموکراتیک در جواب با اعزام نیروی مستقل اقلیم به سوریه مخالفت کرده و می گوید می بایست این نیروها در چارچوب و تحت فرماندهی نیروهای نظامی این حزب، عمل کنند واین موضع نیز که با توجه به نزدیکی اتحاد دموکراتیک و پ.ک.ک، به نوبه خود باعث به وجود آمدن مشکلات بیشتر در این منطقه شده است.
کشورهای منطقه نیز مواضع متفاوتی دارند ترکیه با حمایت از گروههای تندرو و افراطی در حمله به کُردان، آتش جنگ و درگیریهای میان این گروهها و کُرد را شعله ورتر نموده و جالب اینجاست که این جنگ خواسته دولت سوریه را نیز تأمین نموده و سعی در گسترش این درگیریها دارد. از سویی دیگر ایران نیز اخیراً دو حزب اصلی کُرد سوریه یعنی الپارتی (به عنوان حزب نزدیک حزب حاکم اقلیم کردستان) و اتحاد دموکراتیک (حزب نزدیک به پ.ک.ک) را به تهران دعوت نمود و گفتگوهایی میان سران این احزاب و مسئولان ایرانی صورت گرفت که نتایج آن مشخص نیست اما به احتمال زیاد اقدامات ایران متناقض با سیاستهای اسد نخواهد بود. در کل انتقاد زیادی بر این احزاب وارد است چرا که می بایست منافع کُرد را در اولویت قرار دهند و از اختلافات و منافع حزبی خود دست بردارند.
کردپرس: با این حساب آیا می توان گفت به همان صورت که سوریه تبدیل به میدان جنگ و رقابتی بین المللی و منطقه‌ای گشته، کردستان سوریه نیز تبدیل به میدانی دیگر برای رقابت دو قدرت اصلی کٌردی یعنی حزب اتحاد دموکراتیک و الپارتی شده است؟
محمود عثمان: بله. همین طور است در حقیقت قبلاً هم اعلام کرده ام که حزب اتحاد دموکراتیک و شاخه نظامی آن وابسته به پ.ک.ک هستند و در برابر آن الپارتی و دیگر احزاب شورای ملی کُردهای سوریه احزابی وابسته به حزب دموکرات کردستان عراق، یعنی حزب حاکم اقلیم هستند و به همین دلیل اگر توافقی میان پ.ک.ک و حزب حاکم حکومت اقلیم کردستان صورت بگیرد بیشتر مشکلات و معضلات کُرد در سوریه خاتمه می یابد.
مصاحبه: حسن صالحی
ترجمه به فارسی: شیوا فکوریان