خبرگزاری انگلیسی رویترز گزارش داد کارشکنی فرانسه در مذاکرات هستهای ژنو بیش از آنکه به دغدغه‌های هستهای مربوط شود، در راستای منافع اقتصادی این کشور بوده است.
این درخواست اوباما از کنگره در روزی مطرح می‌شود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود، نوشته از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی، ایران برنامه هسته‌ای‌اش را توسعه نداده است. ناظران، این اقدام ایران را تلاشی در جهت اعتمادسازی برای غرب توصیف می‌کنند.
اوباما همچنین خطاب به کنگره گفت که اگر می‌خواهند مناقشه اتمی ایران صلح آمیز حل شود، بهتر است که تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع نکنند.
اوباما خطاب به کنگره:
دیپلماسی می‌خواهید، تحریم نکنید
ظريف: پيشرفت دور اول مذاكرات شبيه معجزه بود
گروه دیپلماسی- باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده، از کنگره این کشور خواست فعلا، تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع نکنند.
رییس‌جمهوری ایالات‌متحده، هدف از وضع تحریم‌ها را «کشاندن ایران به پای میز مذاکره عنوان کرد» تا به ادعای او این مناقشه «به طور مسالمت آمیز حل شود.»
او گفت این راهی است که او ترجیح می‌دهد: «چون درگیری نظامی هزینه دارد و بهترین راه برای اطمینان از اینکه کشوری سلاح هستهای تولید نکند این است که خود کشور تصمیم به چنین کاری بگیرد و ما در موقعیتی هستیم که می‌توانیم این مساله را مورد تایید قرار بدهیم.»
دولت آمریکا سعی دارد که قانون‌گذاران را حتی اگر شده برای مدتی کوتاه از تلاش برای وضع تحریم‌های بیشتر منصرف کند.
آزاد کردن دارایی‌ها
از دیگر اقدامات دولت اوباما این بود که روز چهارشنبه، جان کری وزیر خارجه ایالات‌متحده را به کنگره بفرستد.
جان کری به کنگره هشدار داد که تشدید تحریم‌ها علیه ایران، مذاکرات با تهران درباره برنامه هستهای را در خطر ناکام‌ماندن می‌گذارد.
کری همچنین گفت که تحریم‌های جدید می‌تواند باعث جدا شدن همراهی عده‌ای از طرفین مذاکره شود. روز پنج‌شنبه هم کری در گفت‌وگویی با یک شبکه تلویزیونی آمریکا سعی کرد نگرانی‌های نمایندگان کنگره را رفع کند. کری به تلویزیون ام اس ان بی سی گفت: «بیش از ۹۵ درصد تحریم‌ها علیه ایران به قوت خود باقی خواهند ماند.»
آنچه از تحریم‌ها برداشته می‌شود، به گفته کری «فقط آزاد کردن بخش ناچیزی از ۴۵میلیارد دلار دارایی مسدود شده ایران در حساب‌های بانکی کشورهای مختلف است.»
این نخستین بار است که دولت آمریکا آزاد کردن دارایی‌های مسدود شده ایران را مطرح کردهاست.
گزینه نظامی پردردسر است
رییس‌جمهوری ایالات‌متحده همچنین روزپنج‌شنبه در جمع خبرنگاران، گفت که می‌توان از فرصت به دست آمده استفاده کرد و دید ایران چقدر در روند صلح جدی است.
اوباما همچنین سعی کرد علاوه بر اعلام نظرش درباره خوش‌بینی به مذاکرات، از بدی‌های جنگ هم بگوید.
رییس جمهوری آمریکا گفت مهم نیست ارتش این کشور چقدر «خوب» باشد. جنگ در نظر او همیشه گزینه «پردردسر»، «مشکل» و پر از اتفاق‌های «پیش‌بینی نشده» است.
اوباما ادعا کرد: «ما هیچگاه با جنگ کردن مطمئن نمی‌شویم که آنها در آینده با جدیت بیشتر به دنبال دستیابی به بمب اتمی نمی‌روند.»
او گفت: «اگر به راه‌حل‌های دیپلماتیک اعتقاد داریم، نباید دوباره تحریم‌های جدید وضع کنیم. تحریم‌های موجود، آنها (ایران) را پای میز مذاکره آورده است.»
ایران، اما می‌گوید که فشار تحریم‌ها باعث نشده که این کشور رویکرد جدیدی در مذاکرات داشته باشد.
آژانس: برنامه هستهای ایران
انحراف ندارد
همزمان به گزارش خبرگزاري مهر در بخش خلاصه گزارش 18صفحه‌ای یوکیا آمانو آمده است: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نبود انحراف در فعالیت‌های هستهای ایران را که تحت پادمان‌های آژانس است، تایید می‌کند. اما در موقعیتی نیست که تضمین قابل اتکایی در خصوص وجود نداشتن مواد و فعالیت‌های هستهای غیراعلام شده در ایران ارائه و نتیجه‌گیری کند که همه مواد هستهای در ایران برای فعالیت‌های صلح‌آمیز است.»
در این گزارش آمده است: «چارچوب همکاری که به تازگی آژانس با ایران امضا کرده است گامی مهم محسوب می‌شود. در این چارچوب آژانس و ایران توافق کردند برای فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس درباره حل و فصل همه مسائل گذشته و کنونی همکاری کنند و ایران اقدامات عملی اولیه را در سه ماه آینده به کار خواهد بست.»
واکنش نتانیاهو به گزارش آژانس
در نخستین واکنش اسرائیل به گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژيم صهيونيستي، می‌گوید که از این گزارش و محتویات آن چندان «تحت تاثیر قرار نگرفته است».
نخست وزیر اسرائیل دقایقی کوتاه پس از انتشار این گزارش، در یک سخنرانی در تل‌آویو مدعي شد: «ایرانی‌ها نیازی به نصب سانتریفیوژهای جدید ندارند؛ امکاناتی که تاکنون به دست آورده‌اند برای تولید بمب اتم کفایت می‌کند.»
نتانیاهو یک روز پیشتر نیز در سخنرانی در مجلس این رژيم گفته بود که در کنار دو گزینه توافق بد و خطرناک با ایران و حمله نظامی، برای وادار کردن ایران به پایان دادن به ماهیت نظامی برنامه اتمی‌شان، گزینه سومی نیز هست.
به باور نخست‌وزیر اسرائیل، «گزینه سوم» تشدید تحریم‌ها علیه ایران است.
واکنش ظریف
همزمان محمدجواد ظریف، وزیر امور‌خارجه ایران نسبت به سخنان جان کری که گفته بود ایران پیشنهاد گروه 1+5 را نپذیرفت واکنش نشان داد.
ظریف در همین‌باره گفت: «فکر می‌کنم دوستان هر چقدر که تلاش کنند نمی‌توانند واقعیاتی را که در آنجا (ژنو) اتفاق افتاد تغییر دهند.
به گزارش «ایسنا» ظریف در حاشیه مراسم ختم مادر محمدعلی نجفی رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در جمع خبرنگاران با اشاره به اظهارات اخیر وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر اینکه «ایران روند مذاکرات را بر هم زد» با تاکید بر اینکه اخبار همه آنچه را که هفته گذشته اتفاق افتاد به طور کامل نشان می‌دهد، تاکید کرد: «من فکر می‌کنم که دوستان هر چقدر که تلاش کنند نمی‌توانند واقعیاتی را که در آنجا اتفاق افتاده است، تغییر بدهند.»
او اضافه کرد: «هرگونه توافقی که مورد رضایت ایران نباشد و حقوق مردم ایران را به رسمیت نشناسد و همچنین بر احساس احترام متقابل و موضع برابر نباشد، شانسی برای موفقیت ندارد.»
وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: «اکنون ما نیاز داریم راجع به آینده صحبت کنیم. نیاز است که راجع به ضرورت احترام به حقوق مردم ایران و ضرورت برخورد از موضع برابر با مردم صحبت کنیم، چون مردم ایران و نمایندگانشان نمی‌توانند هیچ چیز جز احترام را بپذیرند.»
ظریف در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا به مذاکرات آتی ایران و 1+5 امیدوار هستید، گفت: «من همیشه امیدوار هستم؛ چون بدون امید نمی‌توان زندگی کرد، اما این امیدواری مخالف این نیست که با چشم باز و با واقع‌بینی حرکت کنیم.»
ظریف: پیشرفت‌ها شبیه معجزه بود
ظریف همچنین در گفت‌و‌گو با سایت خبری جماران دستاورد دور اول مذاکرات را که چند هفته پیشتر برگزار شده بود، قابل توجه دانست و گفت: «آن توفیقات شبیه معجزه بود که به این میزان پیشرفت کردیم.»
او در توضیح این نظر خود اضافه کردهاست که «پیشرفتی که ما در طول کمتر از دو ماه مذاکره با ١+٥ داشتیم، با میزان پیشرفت در چندین سال گذشته قابل مقایسه نبود هر چند کار هنوز دشواری‌های اساسی دارد و باید با متانت و دقت پیش برویم.»
ظریف اضافه كرد که دور دوم مذاکرات هم «به‌رغم برخی مخالفت‌هایی که شد و با وجود اینکه بیشتر مدت مذاکره، بیش از اینکه بین ما و ١+٥ باشد، در داخل ١+٥ بود «پیشرفت خوبی» داشته است. پس از خاتمه مذاکرات، منابع دو طرف، اظهارات متفاوتی در مورد موانع دسترسی به توافق ابراز کردند.
ظریف در مورد حضور وزیران خارجه کشورهای ١+٥ در ژنو که بدون برنامه‌ریزی قبلی صورت گرفت، گفت که تصمیم آنان دلایل متعددی داشت و افزود که «در مورد برخی‌ها، یکی از دلایل حضور شاید این بود که جلوی بعضی پیشرفت‌ها گرفته شود.» او در این مورد توضیحی نداده اما بعضی از منابع ایرانی گفته‌اند که فرانسه خواسته بود تا در توافقنامه، محدودیت‌های بیشتری برای ایران منظور شود و عدم دستیابی به توافق، عمدتا ناشی از موضعگیری وزیر خارجه فرانسه بوده است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در مورد مخالفت‌های داخلی با مذاکرات هستهای هم گفته است: «هم مخالفت در داخل ١+٥ طبیعی است؛ زیرا ٦ کشور با مواضع متفاوت هستند و هم مخالفت‌ها در داخل طبیعی است و گرایش‌های متفاوتی هست.» او در عین حال گفته است که در مذاکرات «صداقت و توجه به منافع ملی» باید منظور شود.
صالحی: نگران نباشید
علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی نیز در مورد مذاکرات گفته است که «روند مذاکرات خوب است، نگران نباشید.»
در خبر دیگری در مورد گفت‌وگوهای ژنو، خبرگزاری مهر به نقل از محمدرضا تخت‌روانچی، از اعضای هیات اعزامی جمهوری اسلامی به ژنو، نوشته است که ایران مسوول به نتیجه نرسیدن این اجلاس نبوده است.
تخت‌روانچی گفته است: «نمی‌خواهم اینجا وارد جزئیات مباحث شوم؛ اما کاملا مشخص است که چه کسی مسائل را به جایی رساند تا توافقات نهایی صورت نگیرد.»
تایید موضع ایران از سوی لاوروف
همزمان وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که ایران در مذاکرات ژنو پیشنهاد آمریکا درباره یک توافق هستهای را پذیرفته بود؛ ولی اصلاحاتی که در آخرین لحظه انجام گرفت، مانع رسیدن به توافق شد.
به گزارش «ایسنا» سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روزپنج‌شنبه در سفرش به مصر به این موضوع که کدام کشور اصلاحاتی را در آخرین لحظه به توافق پیشنهادی وارد کردهاست، اشاره نکرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که لاوروف ابراز امیدواری کردهاست که کشورهای دخیل در مذاکرات «توافقاتی را که تاکنون شکل گرفته‌است» کنار نگذارند و هنگامی که مذاکرات در هفته آینده از سر گرفته می‌شوند، به توافقی با ایران دست یابند.
این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که نمایندگان ایران و 1+5 پس از پایان مذاکرات ژنو در هفته گذشته از رسیدن به توافقی نسبی بین طرف‌ها خبر دادند؛ اما پیش از اینکه ظریف و اشتون به میان خبرنگاران بیایند تا ارزیابی‌شان از سه روز مذاکره را بیان کنند، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه در جمع خبرنگاران از «شکست» مذاکرات و مخالفت با متن پیشنهادی مورد بحث میان طرف‌ها از سوی کشورش خبر داد.