سیر مذاکراتی ژنو 1 تا ژنو 3 و وین 1 تا وین 3 احتمالا به‌گونه‌ای پیش‌فهم‌های دستگاه دیپلماسی واشنگتن را شکل داده بود که می‌تواند کف خواسته‌های طرف ایرانی را تا سقف خواسته‌های خود عقب ببرد اما چنین مقصودی در وین 4 حاصل نشد.
به گزارش خبرگزاری فارس، چهارمین دور مذاکرات جامع ایران و 1+5 در شرایطی به پایان رسید که به تصریح سید عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد ایران، پیشرفت ملموسی در زمینه نگارش متن توافق جامع در این دوره از مذاکرات حاصل نشد.
یک مقام آگاه ایرانی نیز که رسانه‌ها نامی از او نبرده‌اند اذعان کرده که ایران و 1+5 تقریبا در تمام زمینه‌ها دچار اختلاف بوده‌اند. این در شرایطی است که روشن است خواسته‌های طرف آمریکایی در مذاکرات مزبور به حدی با خطوط قرمز طرف ایرانی فاصله داشته که برخی مذاکرات وین 4 را بازگشت به عقب نام نهاده‌اند.
روند مثبت مذاکرات وین 1 تا وین 3 که بیشتر به تبادل نظر بین هیات‌های نمایندگی اختصاص داشت در وین 4 ناگهان با تلاطم مواجه شد. اگرچه این به‌معنای شکست مذاکرات نیست اما به‌معنای آن است که روند مذاکرات به روزهای سخت خود رسیده است.
سیر مذاکراتی ژنو 1 تا ژنو 3 و وین 1 تا وین 3 احتمالا به‌گونه‌ای پیش‌فهم‌های دستگاه دیپلماسی واشنگتن را شکل داده بود که می‌تواند کف خواسته‌های طرف ایرانی را تا سقف خواسته‌های خود عقب ببرد اما چنین مقصودی در وین 4 حاصل نشد. به‌عبارت دیگر:
1- در وین 4 و در اولین تقابل جدی مذاکراتی پس از ژنو 2 و حتی در سطحی فراتر از آن، واشنگتن با ایستادگی تیم ایرانی در برابر خواسته‌های فراتر از آستانه تحمل خود مواجه شد. به‌عبارت دیگر در همان بدو نگارش توافق جامع، ترمز خواسته‌های زیاد از حد طرف غربی کشیده شد؛
2- در مذاکرات اخیر، آمریکا نتوانست سقف خواسته‌های خود را از خطوط قرمز طرف ایرانی عبور داده و روند بده – بستان دیپلماتیک را به امتیازگیری یک‌جانبه تبدیل کند. این شاید مهم‌ترین اتفاق رخ داده در وین 4 باشد و به احتمال زیاد نیز چنین است؛
3- اما مهم‌ترین نتیجه آن مهم‌ترین رخداد احتمالی، تغییر در نوع درک از مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5، هم در سطح بین‌الملل و هم در سطح داخلی است:
الف – در سطح بین‌المللی، طرف غربی دست‌کم اکنون به این «گمان» رسیده است که با پیش‌فهم‌های ژنو 3 نمی‌تواند به ادامه مذاکرات جامع بیندیشد و نیازمند طرحی جدید است. اگرچه از مصاحبه چندی پیش «لوران فابیوس»، وزیر امور خارجه فرانسه برمی‌آمد که طرف غربی موفقیت ژنو 3 را مدیون زیاده‌خواهی در ژنو 2 می‌داند اما قطعا تحلیل‌گران غربی نیز تفاوت زمین تا به آسمان توافق موقت با توافق جامع را به‌خوبی درک می‌کنند.
چنین تغییری در اندیشه طرف غربی می‌تواند مذاکرات آتی را از آنچه محمدجواد ظریف، رئیس دستگاه دیپلماسی دولت حسن روحانی، «تصورات نادرست» طرف غربی می‌خواند، نجات دهد و فضای مذاکرات را واقع‌بینانه‌تر کند.
ب - در داخل کشور نیز، وین 4 توانست به افکار عمومی نشان دهد که طرف غربی، بالاخص آمریکایی، دست از زیاده‌خواهی‌های خود برنکشیده و خوش‌بینی عده‌ای به نتیجه مذاکرات و دامن زدن به این خوش‌بینی در افکار عمومی چندان صحیح نیست.
عدم واکنش جدی بازار ارز تهران به عدم پیشرفت ملموس مذاکرات وین 4 خود نشانه خوبی از حساسیت‌زدایی از افکار عمومی است. کاهش دل‌بستگی به مذاکرات است که جو روانی بازار را تا حدودی آرام کرده است.
با این اوصاف، نگاه امیدوارانه دولت و افکار عمومی به منابع و توان داخلی برای حل مشکلات عدیده اقتصادی می‌تواند تکمیل‌کننده پازل ایستادگی تیم هسته‌ای باشد. حتی اگر مذاکرات به نتیجه مطلوب رسد و توافقی معقول منعقد گردد، باز هم سوابق طرف غربی اجازه نمی‌دهد که احتمال عهدشکنی آنها نادیده گرفته شود. مرور حوادث پس از بیانیه سعدآباد می‌تواند به کسانی که تردیدی در این فقره دارند در یادآوری و بازخوانی حوادث گذشته، یاری رساند.
در این میان اگرچه عده‌ای با زدن اتهام‌هایی چون «دوپینگ مخالفان»، «شادی دلواپسان» و ... قصد دارند بر سرخوردگی خوارکننده خود از شکست پروپاگاندای «بزک کردن چهره آمریکا» سرپوش بگذارند، اما آنچه واقعیت دارد این است که مذاکرات از این پس چه در داخل ایران و چه در خارج، با واقع‌بینی بیشتری دنبال می‌شود. در چنین فضایی استیفای حقوق ملت نیز میسورتر به‌نظر می‌رسد.
اگر توافق نهایی با لحاظ ساختن حقوق و حاکمیت ملی ایران حاصل شد که چه بهتر، اما اگر هم حاصل نشد، واقع‌بینی افکار عمومی کمک می‌کند تا منابع داخلی در مسیر رفع تنگناهای اقتصادی بسیج شوند.
انتهای پیام/